"Yih, Mbok Ayu! Ngujang dini Luh? Kel meblanja napi madolan?" Luh Ayu lantas ngaukin Luh Ratna uli joh. Â
"Tiyang jagi milin-milin tabia Mbok, suba tengai onden melebengan."Â
"Mih, Luh Iluh! Jeg pragat keto gen gaene! Awak nu cenik suba ngitungan paon. Masekolan alu itungan, pang kayang ni dadi jatma sane sugih, apang bisa meli kene-keto lan sing biin pragat ngitungan kemo-mai!" Luh Ayu lantas ngajak Luh Ratna ngorto di warung dagang bubuh. Â
"Engkenan men Mbok, be telah itung-itungan tiyange! Jani tiyang sedek mikirang engken carane pang ngidang dadi anak ane bisa masuk mesekolah cara timpal-timpal pasawitran tiyange sane liana," Luh Ratna bengong meplalianan sendokne di duur bubuhne.
Kenehne sedih. Yeh peningalane ngetel. Pedalem Luh Ayu nolih misane buka keketo.Â
Nasib idup sing ade ane nawang. Suba lantas tengai, pekene suba ngancan suung. Dagang bubuhe gelis metutup. Â Pajalan Luh Ratna kilang-kileng sakadi anak linglung. Idup suba ngajahin ia sing dadi ngambul lan manying. Nanging jani, sebet pisan pikobetne.Â
Mejalan ia mulih. Sing nolih jalane, saget anake sane lianan makraik. Â Luh Ratna kesiab mekipekan. Montor gede ngebut nabrak awakne. Anake ane lenan onyang negen Luh Ratna bareng-bareng. Â
***Â
Peteng dedet sane Luh Ratna tepukin sesampune ia kedat di rumah sakit. Suung pesan kamar rumah sakite ento, padidian Luh Ratna sing ade anak ane nongosin. Bulane manyunarin saking kaca jendelane. Â
Apa men ane tiyang elingan jani? Sube pragat sing ade apa. Buka parribasane mangorahang, sakadi ngentungan uyah ka sagara. Sakadi ngentungan bias di pasisi. Sia-sia suksman ipun. Â Dot masi tiyang masuk masekolan cara timpal-timpal tiyang ane lenan. Sing ade ane ngenehang buin mani buin puan nu ngidang madaar apa sing. Sing ada ane ngenehang buin mani buin puan nu ngidang idup apa sing. Tiyang sakadi kebo mebalih gong nyingakin timpal-timpale masuk masekolan. Pedidian tiyang ngeling mesigsigan di bungut paone. Siep! Tiyang ngeling siep apang Meme tiyange sing ningehang pianakne ngeling masig-sigan. Â Nanging, tiyang sing dot nyerah teken keadaan. Sing dadi ngeling mencep. Idup ngajin tiyang apang ngidang kuat. Mejujuk tegap rikala jagate maguncang. Ngeling siep nanging satata mautsaha becik.
***
