RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN
Sekolah: SMA Negeri 2 Bae Kudus
Mata Pelajaran: Bahasa Jawa
Kelas/ Semester: XII/ 2
Materi Pokok: Carita Legenda/ asal usul suatu tempat
Alokasi Waktu: 2 x pertemuan (4 jp)
Kompetensi Inti
Menghargai dan menghayati ajaran agama yang dianutnya.
Menghargai dan menghayati perilaku jujur, disiplin, tanggung jawab, peduli (toleransi, gotong royong), santun, percaya diri, dalam berinteraksi secara efektif dengan lingkungan sosial dan alam  dalam jangkauan pergaulan dan keberadaannya.
Memahami pengetahuan (faktual, konseptual, dan prosedural) berdasarkan rasa ingin tahunya tentang ilmu pengetahuan, teknologi, seni, budaya terkait dengan fenomena dan kejadian nyata.
Mencoba, mengolah, dan menyaji dalam ranah konkret (menggunakan, mengurai, merangkai, memodifikasi, dan membuat) dan ranah abstrak (menulis, membaca, menghitung, menggambar, dan mengarang) sesuai dengan yang dipelajari di sekolah dan sumber lain yang sama dalam sudut pandang/teori.
Kompetensi Dasar dan Indikator
KOMPETENSI DASAR
INDIKATOR
3.3 Memahami legenda
asal-usul tempat.
3.3.1. Mendengarkan dan mencatat kata-kata yang di anggap sulit yang terdapat dalam wacana narasi.
3.3.2. Mendiskusikan dan mengartikan kata-katayang dianggap sulit dalam konteks kalimat.
3.3.3. Mengajukan dan menjawab pertanyaan wacana yang diperdengarkan dalam ragam karma.
3.3.4. Mendiskusikan isi teks legenda
3.3.5. Mengungkapkan isi teks legenda yang didengarkan secara tertilis.
 3.
4.3 Meringkas isi teks
legenda asal-usul
/tempat
4.3.1. Membaca pemahaman teks legenda.
4.3.2. Mendiskusikan dan menuliskan isi teks legenda asal usul tempat.
4.3.3. Meringkas isi teks legenda asal usul tempat
Â
Â
Â
Tujuan Pembelajaran
Â
Pertemuan 1
Setelah mengikuti  kegiatan pembelajaran diharapkan peserta didik dapat :
Berdoa kepada Tuhan maha Esa sebelum peserta didik melaksanakan pembelajaran materi teks piwulang wacana narasi.
Menggunakan bahasa Jawa di kelas saat pelajaran bahasa Jawa dengan baik.
Mendengarkan dan mencatat kata-kata yang di anggap sulit yang terdapat dalam wacana narasi.
Mendiskusikan dan mengartikan kata-katayang dianggap sulit dalam konteks kalimat.
Mendiskusikan isi teks legenda.
Mengungkapkan isi teks legenda yang didengarkan secara tertilis.
Pertemuan 2
Setelah mengikuti  kegiatan pembelajaran diharapkan peserta didik dapat :
Berdoa kepada Tuhan maha Esa sebelum peserta didik melaksanakan pembelajaran materi teks piwulang wacana narasi.
Menggunakan bahasa Jawa di kelas saat pelajaran bahasa Jawa dengan baik.
Membaca pemahaman teks legenda.
Mendiskusikan dan menuliskan isi teks legenda asal usul tempat.
Meringkas isi teks legenda asal usul tempat
Materi Pembelajaran
Pertemuan 1Â
Â
Kawah Sikidang
Atusan taun kala rumiyin ing tlatah inggil Dieng wonten salah satunggaling wanodya
ingkang sanget sulista ing warni, asmanipun Sintha Dewi. Sintha Dewi  manggen  wonten  ing  kraton ingkang endah sanget rinengga tetamanan sekar warni-warni. Kasulistyanipun Sintha Dewi andadosaken eramipun para pangeran ingkang sami mirsani. Kathah  para  pangeran  ingkang nglamar  Sintha Dewi,  nanging  mboten  wonten  satunggal kemawon ingkang katampi awit mboten saget minangkani panyuwunipun sang Putri.
Wonten salah satunngaling pangeran asmanipun Kidang Garungan. Pangeran Kidang Gerungan punika sugih sanget. Panjenenganipun sumedya badhe nglamar Putri Shinta Dewi. Panjenenganipun rumaos bilih kanthi kasugihanipun saged minangkani mas kawin panyuwunipun Sintha Dewi. Mila lajeng piyambakipun ngutus para abdinipun anglamar Shinta Dewi.
"Tekakna lamaranku marang  Sintha Dewi," Ngendikanipun Pangeran Kidang dhumateng abdinipun.  "Aturna manawa ingsun saguh minangkani sepira wae mas kawin sing bakal di suwun"
 "Inggih ,Pangeran ! Dhawuh Paduka  badhe kula estokaken," Wangsulanipun abdi dalem kaliyan pamitan.
Dumugi pelenggahanipun Sintha Dewi , para utusan Pangeran Kidang Garung enggal ngaturaken lamaranipun dhumateng sang putri. Â "Nuwung pangapunten sang putri ,kawula utusanipun Pangeran Kidang Gerungan, Â sowan kula menika kadhawuhan ngaturaken lamaran sang Pangeran dhumateng Sang Putri," Aturipun salah satunggaling abdi.
"He ,utusan Pangeran Kidang Gerungan, pira kehe mas kawin sing di saguhi Pangeran Kidang Gerungan kanggo nglamar aku,"pitakenipun Sang Dewi.
"Nyuwun pangapunten Sang Dewi, Sang Pangeran Kidang Gerungan  kagungan banda donya mas picis ingkang kathahipun mboten kantenan, mila sepinten kemawon panyuwunipun Sang Dewi mesthi badhe kaleksanan."
Mireng katrangan punika, Sang Putri mendel sekedap kaliyan mbayangaken rupinipun Pangeran Kidang Gerungan.
"Dheweke pangeran sing sugih banget,mesti bagus lan gagah prakosa,"gambaranipun sang Putri.
Sang putri wusananipun nampi panglamaripun Pangeran Kidang Gerungan. sawetawis punika para utusan lajeng wangsul ngaturaken pawartos  ngremenaken punika dhumateng sang pangeran Pangeran Kidang Gerungan. Bingahing manah mboten saget kagambaraken mireng pawartos punika. Sang  Pangeran lajeng ndawuhaken para nayaka supados nyamektakaken ubarampe kangge manggihi Sang Putri lan ngrembag wekdal palakramanipun badhe kaleksanakaken.
 "He para nayaka praja, samektakna kabeh ubarampe, kalebu mas kawin sing disuwun dening sang Dewi," Dawuhipun Pangeran Kidang Gerungan. "Sesuk-esuk, tindak bareng menyang kedhatone Sang Putri.
Mireng dawuh makaten, para nayaka ketingal gumregah nyiapaken ubarambe sedayanipun. Wonten ingkang nyiapaken mas kawin arupi mas,inten,lan berlian. Sawetawis wonten ingkang nyiapaken pinten-pinten hadiyah sanesipun kagem Sang Putri. Woten malih ingkang nyiapaken kuda kangge titihanipunSang Pangeran.
Injingipun  Pangeran  Kidang Gerungan kalian rombonganipun tindak dhateng kratonipun Sang Putri Sintha Dewi. Dumuginipun kraton, rombongan katampi kanthi maneka warni tetingalan. Nanging nalikapepanggihan kaliyan Pangeran Kidang Gerungan , Sang Putri kaget sanget awit sejatosipun sang pangeran sanes priya bagus kados ingkang wonten ing angen-angenakenipun.
"Oh Gusti. Pejah kula," Ngendikapiun Putri Shinta Dewi," Â Pranyata, Pangeran Kidang Gerungan menika pawakaniun manungsa nanging asirah kidang!"
Putri Shinta Dewi rumaos cuwa. Nanging sedaya sampun kalajeng. Panjenengaipun sampun kalajeng nampi lamaranipun Pangeran Kidang Gerungan. Sang putri sampun niat kepengin nampi, ananging manahipun tetep mboten purun nampi. Mila Sang Putri lajeng pados rekadaya supados palakramanipun kaliyan Pangeran Kidang Gerungan  punika wurung.
Saderengipun upacara pawiwahan kaleksanan, Sang Putri nyuwun sarat ingkang awrat sanget dhumateng Pangeran Kidang Gerungan.
"Kawuningana  Pangeran Kidang Gerungan .! kawula ingkang manggen wonten ing tlatah ngriki  kathah sanget kekirangan  toya kangge kabetahan pedintenanipun. Mila kula nyuwun dipun damelaken sumur ingkang ageng lan lebet. Kula mboten purun kagarwa panjenengan menawi sumur pinika dereng dados," Pamundhutipun Sang Dewi. Nanging pandamelipun sumur punika kedah kadamel  Pangeran Kidang Gerungan piyambak," Pitungkasipun sang Dewi.
Kanthi panyuwun punika , Putri Shinta Dewi gadhah penggalih menawi sang Pangeran mboten saget minangkani panyuwunan punika, palakramanipun bakal  wurung. Nangging mboten kanyana-nyana Pangeran Kidang Gerungan  kagungan kasekten linuwih.
 "Iya Diajeng . Pun Kakang bakal ngkeksanani apa panyuwunmu iku," Pangandikanipun Pangeran Kiadang Gerungan.
Dinten punika ugi Sang pangeran damel sumur wonten ing papan ingkang sepen ingkang sampun katemtokaken dening Sang Putri.
Kanthi angginakaken kasektenipun, Sang Pangeran miwiti damel sumur. Sang Pangeran ngginakaken sungunipun kangge ndhudhuk siti ingkan atos.
Nalika sumur badhe dados, Sang Putri Bingung sanget.
"Pangeran Kidang Gerungan pancen sekti. Kepriye mengko dadine yen sumur iku rampung temenan," Ngendikanipun Sang Putri. " Ah ora. Aku emoh kagarwa karo Sang Pangeran. Aku ora lila yen sumur iku dadi.
Putri Shinta Dewi ndhawuhaken dhumateng para prajurit lan abdinipun supados enggal enggal ngurug sumur punika. Sang Pangeran Kidang Gerungan mboten rumaos manawi piyambakipun sampun dipun apusi. Sang Pangeran nembe mangertos sasampunipun urugan-urugan punika ngenngingi badanipun Sang Pangeran. Piyambakipun mbengok supados Sang Putri kendel anggenipun ngurugi badanipun ing salebeting sumur punika.
Putri , mandhek ! mandhek, " Panjeritipun Pangeran Kidang Gerungan.
Saya seru  angegenipun mbengok ,saya cepet para dhayang-dhayang annggenipun ngurugi sumur punika. Nalika sampun kurugan badaipun, Sang Pangeran ngedalaken kasektenipun supados saged medal saking sumur, sanalika sumur njebluk, sitinipun sedaya medal. Sang pageran mbudidaya medal saking sumur punika nagging para pendherekipun Sang Putri lan dhayang-dhayang tetep ngurugi terus ngantos sang Pangran tiwas ing salebeting sumur punika.
Saderegipun pejah Pangeran Kidang Gerungan ngedalaken sumpah inggih punikam benjang  sedaya anak turunipun sang putri badhe nggadhahi rambut gembel.
Sumur ingkang njebluk kala wau dangu-dangu dados kawah, mila lajeng dipunparingi nami Kawah Sikidang.
                            (Cerita arakyat nusant ara. com dening Samsuni /Sas 2011)
Tembung- tembung ingkang angel.
wanodya : Â wanita
rinengga: Â dihias
sulistya: Â ayu
eram: Â gumun
sumedya: Â niat
kedhaton: kraton
dipunestokaken: dilakoni,dianut, dinut, ditindakake
nayaka: punggawa , pegawe kraton
pawartos: berita, kabar
ubarempe: alat, peralatan
palakrama: mbojo, nikah
nymektakaken: nyiapake
cuwa: getun, kecewa
rekadaya: cara
pawakan: awak
Pertemuan 2Â
Dumadine Candhi Prambanan
Sawise ngalahake lan mateni Prabu Boko, Bandung Bandawasa nguwasani kraton Prambanan lan madeg ratu ing kono. Nalika mlebu taman kaputren Kraton Prambanan, Bandung Bandawasa kasmaran karo Rara Jonggrang, putrine Prabu Boko. Dheweke banjur ngajokake panglamar marang Rara Jonggrang.Â
"Jonggrang, manuta wong ayu dadi garwaku." Ngendikane Bandung Bandawasa. "Duh sinuwun kula namung sendika dhawuh", Wangsulane Jonggrang. "Saderengipun kula minangka garwa paduka Sinuwun, kula nyuwun dipundamelaken candi cacah sewu kaliyan sumur kembar Sinuwun," mangkono panjaluke Rara Jonggrang.
Rara Jonggrang sing wis dadi putri telukan ora wani nolak panglamare Bandung Bandawasa amarga wedi yen dipateni. Kanggo nolak alus, Rara Jonggrang banjur njaluk digawekake candhi cacah sewu lan sumur kembar kuwi kudu rampung sajroneng wektu sawengi.
"Iya bakal dak saguhi panjalukmu Jonggrang" Â Bandung Bandawasa nyaguhi panjaluke Rara Jonggrang. "Nanging pandamelipun kedah rampung satunggal dalu kemawon Sinuwun," Bandung Bandawasa banjur budhal mbangun candi sewu.
Nalika Bandung Bandawasa budhal , Rara Jonggrang mrentahake telik sandi supaya namatake sapolah tingkahe Bandung Bandawasa.
 "He ... para  lelembut kowe kabeh gawea candi cacah sewu nanging kudu sewengi iki dadi," Bandung Bandawasa mrentahake para lelembut andhahane supaya mbangun candi. "Inggih sinuwun badhe kula estokaken dhawuh paduka,". Telik sandi banjur lapuran manawa anggone mbangun candhi direwangi para lelembut. Rara Jonggrang banjur mrentahake para kawula Prambanan supaya padha tangi lan wiwit nyambut gawe sanajan isih tengah wengi. "He...para kawulaku ing Prambanan kowe kabeh padha tangia, padha wiwita nyambut gawe sanajan isih tengah wengi, kanggo murungake sedyane Bandung Bandawasa,"
Prawan - prawan ndesa banjur padha nutu pari ana ing lesung sinambi kothekan. Pitik-pitik padha digugahi. Jagone padha kluruk, babone petok-petok. Krungu jago kluruk, para lelembut sing lagi mbangun candi ngira manawa wis esuk, banjur padha bali ninggal pagaweane. "Ayo padha bali wangune iki wis wayah esuk wis entek wektune kanggo gawe candi," mangkono pangajake wadya lelembut. "Ayo, ayo mengko mundhak selak kadenangan manungsa," mangkono wangsulane lelembut liyane. Wusana pambangune candhi ora rampung, mung rampung 999 candhi.
"Jebul kabeh iki mau rekadayamu Jonggrang, kanggo murungake sedyaku nggarwa kowe," Bandung Bandawasa duka. "Candi iki kudune rampung nanging kurang siji merga paekamu, mula ganepe sewu kawe Jonggrang."
Rumangsa dipaeka, Bandung Bandawasa nesu. Rara Jonggrang disedakake dadi reca sing kaping sewu ngganepi 999 candhi sing kasil dibangun dening para lelembut. Dene prawan-prawan sing ana sakupenge candhi Prambanan di sepatani dadi prawan tuwa.
(Kulina Basa Jawa IX : 64)
Tembung- tembung ingkang angel.
kasmaran: seneng, tresna , kepranan ,jatuh cinta
telukan: dikalahake
telik sandi: mata-mata
dipaeka: diapusi, diakali
disedakake: dikutuk. Disumpahi
disepatani: disumpahi.
Metode PembelajaranÂ
Pendekatan  :  scientific
Metode     :  diskusi,  tanya jawab, penugasan
Media, Alat, dan Sumber PembelajaranÂ
Media        :  Rekaman teks cerita legenda  atau teks dibacakan guru,  Lap top,kasil                                                      Â
   LCD, Speaker
Sumber Belajar : Â Samsuni .Cerita Rakyat Nusantara. Â 2011
   Piwulang Basa Jawi IX . 2011
Langkah-langkah Kegiatan PembelajaranÂ
Pertemuan 1
RINCIAN KEGIATAN
WAKTU
Pendahuluan Â
Siswa berdoa sebelum belajar
Memeriksa kehadiran dan kesiapan peserta didik
Peserta didik diarahkan guru untuk membentuk kelompok dengan anggota 4 orang
Apersepsi: menunjukkan video berisi rekaman cerita legenda  untuk membangkitkan minat peserta didik.
Menyampaikan tujuan pembelajaran
10
Kegiatan Inti
Peserta didik mendengarkan wacana cerita legenda .
Peserta didik bertanya jawab tentang kata-kata yang dianggap sulit yang terdapat dalam wacana yang didengarkan.
Peserta didik mengajukan dan menjawab pertanyaan tentang dengaran cerita legenda.
Peserta didik dengan bimbingan guru membentuk kelompok diskusi (4 siswa)
Peserta didik berdiskusi tentang isi wacana yang didengarkan.
Peserta didik membuat ringkasan secara berkelompok
Peserta didik menyampaikan hasil ringkasan
60
PenutupÂ
Guru bersama peserta didik menyimpulkan materi PBM.
Guru bersama peserta didik melakukan refleksi tentang proses dan hasil pembelajaran yang telah dicapai.
Peserta didik menyampaikan rasa puas atau tidaknya mengikuti kegiatan pembelajaran
Peserta didik bersama guru merencanakan program pembelajaran berikutnya. Guru menugaskan peserta didik agar mencari teks cerita legenda lainnya
Pertemuan 2
Pendahuluan
Siswa berdoa sebelum belajar
Memeriksa kehadiran dan kesiapan peserta didik
Guru memberikan apersepsi dengan  bertanya jawab berkaitan dengan materi teks cerita rakyat yang berkaitan struktur isi dan fitur bahasa.
Guru menanyakan tugas mencari teks cerita legenda pada pertemuan sebelumnya
Kegiatan Inti
Peserta didik membaca teks cerita rakyat dengan Judul " Dumadine Candhi Prambanan".
Peserta didik bertanya jawab tentang kata-kata yang dianggap sulit yang terdapat dalam teks cerita rakyat yang dibaca.
Peserta didik mengajukan dan menjawab pertanyaan tentang isi cerita " Dumadine Candhi Prambanan".
Peserta didik berdiskusi tentang isi cerita legenda yang dibaca.
Peserta didik berlatih membuat ringkasan secara perorangan.
Peserta didik menyampaikan hasil ringkasan secara tertulis.
Penutup
Siswa dan guru menyimpulkan materi yang dipelajari dengan percaya diri dan tanggungjawab
Siswa melakukan refleksi terkait pembelajaran yang baru berlangsung dengan membuat catatan penguasaan materi dengan jujur
Guru menekankan kepada peserta didik agar dapat memetik amanat cerita rakyat yang bisa dijadikan contoh atau teladan bagi penguatan karakter.
Â
PENILAIAN
Â
Sikap Spiritual
Teknik Penilaian: observasi
Bentuk Instrumen  : lembar observasi
Kisi-kisi:
No.
Sikap/nilai
Butir InstrumenÂ
1.
2.
Terbiasa berdoa kepada Tuhan Maha Esa sebelum peserta didik melaksanakan pembelajaran teks  cerita legenda.
Menghargai dan mensyukuri keberadaan bahasa Jawa sebagai sarana menyajikan teks cerita legenda.
Terbiasa berdoa
Terbiasa bersyukur
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Instrumen Penilaian Sikap Spiritual
Nama: _______________
Kelas: _______________
Sikap/nilai
Skor
1
2
3
4
Berdoa sebelum dan sesudah mempelajari teks cerita legenda .
Mengucapkan rasa syukur setelah mengerjakan tugas teks cerita legenda.
Keterangan:
1 = tidak pernah         3 = sering
2 = kadang-kadang       4 = selalu
Penilaian Sikap Sosial
Teknik Penilaian: Pengamatan
Bentuk Instrumen: Lembar Observasi
Kisi-kisi:
Penilaian sikap sosial untuk diskusi
No.
Nilai
Deskripsi
No. Butir
1
Menghargai orang lain
Menghargai  pendapat orang lain
1
2
Jujur
Mengekspresikan gagasan dengan jujur
2
3
Disiplin
Mengikuti kegiatan diskusi dengan disiplin
3
4
Kesantunan
Menyampaikan pendapat dengan bahasa ragan ngoko dengan santun
4
Â
Â
Penilaian sikap sosial dalam kegiatan menanggapi hasil karya teman dn berkarya
Objek : teks narasi tentang peristiwa atau kejadian
No.
Nilai
Deskriptor
No. Butir
Jujur
Menunjukkan sikap jujur dalam menanggapi karya teman
1
Menunjukkan sikap jujur dalam berkarya
2
Santun
Bersikap santun dalam menanggapi karya teman
3
Bersikap santun dalam berkarya
4
Â
Lembar Pengamatan Sikap Sosial untuk Kegiatan Menanggapi Karya dan Berkarya
Nama: ______________________________
Kelas: ______________________________
Petunjuk:
Berilah tanda silang (X) sesuai dengan kondisi peserta didik. (Diisi oleh guru)
Â
No.
Pernyataan
Pilihan
Ya
Tidak
Menghargai orang lain dalam menanggapi karya teman
Menghargai orang lain dalam berkarya
Bersikap disiplin dalam menanggapi karya teman
Bersikap disiplin dalam mengungkapkan isi cerita legenda .
Â
Pedoman Penskoran:
Pilihan "Ya" diberi skor 1, sedangkan pilihan "Tidak" diberi skor 0. Karena soal
berjumlah 4 butir, maka jumlah skor berkisar antara 0 sampai 4.
   LEMBAR PENGAMATAN SIKAP
Â
No
Nama
Toleransi
Jujur
Disiplin
Santun
Ket
v
v
v
v
4
 Pengetahuan
Teknik Penilaian: Tes
 Bentuk Instrumen: Tes Uraian
 Kisi-kisi:
No.
Indikator
No. ButirÂ
Mengidentifikasi isi teks wacana cerita legenda .
1-10
Menjelaskan kembali isi teks cerita legenda dengan ragam bahasa ngoko.
1
Â
Instrumen Penilaian Pengetahuan (K3)
Â
Nama: ______________________________
Kelas: ______________________________
Â
Soal :
A. Isenana ceceg-cecek ing ngisor iki kanthi trep!
Atusan taun kala rumiyin ing tlatah inggil Dieng wonten salah satunggaling wanodya  ingkang sanget sulista ing warni, asmanipun Sintha Dewi.  Â
Apa tegese tembung wanodya ing ukara kasebut?
Kasulistyanipun Sintha Dewi andadosaken eramipun para pangeran ingkang sami mirsani.
Apa tegese tembung eram ing ukara kasebut?
Sapa wae sing dadi paragane crita " Kawah Sikidang" sing kokrungokake ?
Kepriye pawakane Pangeran Kidang Gerungan iku?
Apa sebabe atine Sintha Dewi ora gelem nanpa  Pangeran Kidang Gerungan minangka garwane?
Apa rekadayane Shinta Dewi kanggo nolak Pangeran Kidang Gerungan?
Kadadeyan apa kang nemahi Pangeran Kidang Gerungan nalika gawe sumur?
Kedadeyan apa sawise sumur njebluk?
 Kepriye sumpahe Pangeran Kidang Gerungan sadurunge tiwas?
Pitutur apa kang bisa dipethik  saka crita  "Kawah Sikidang"?
B.Coba critakna maneh isine teks kang wis kokrungoke !
Kunci Jawaban :
    A
Wanita
Gumun
Sintha Dewi , Pangeran Kidang Gerungan, para abdi  lan dayang-dayang.
Pawakane manungsa nanging sirahe kidang.
Amarga Pangeran Kidang Gerungan asirah kidang.
Njaluk sarat supaya Pangeran Kidang Gerungan gawe sumur.
Diurugi lemah nganti tiwas.
Suwe - suwe sumur dadi kawah.
Sumpah menawa anak turune Sintha Dewi bakal duwe rambut gembel.
Tumindak kudu ngango petung supaya ora gela mburine.
B.
Kasumanggakaken
Tuldha ringkesan crita legenda :
Dumadine Candhi Prambanan
Sawise bisa ngalahake Prabu Boko, Bandung Bandawasa nguwasani kraton Prambanan kalebu putrne Prabu Boko yaiku Rara Jonggrang . Rara Jonggrang arep kapundhut garwa, nagging Rara Jonggrang duwe panjaluk yaiku supaya digawekake candhi cacahe sewu lan sumur kembar kudu rampung sawengi, kang sabenere mung kanggo nolak alus wae. Bandung Bandawasa nyaguhi pamundhute Rara Jonggrang. Bandung Bandawasa banjur ngerikake balane para lelembut nggawe candi. Nganging Rara Jonggrang ora kalah akal. Rara Jongrang uga ngerikake wong ndesa kon padha wiwit nyambut gawe sanajan isi wengi, pitik-pitek digugahi supaya kluruk. Wusanane para lelembut padha bali rumangsane wis esuk, kamangka candhine lagi dadi  999. Mangerteni pokale Rara Jonggrang mau, Bandung Bandawasa banjur nyepatani Rara Jonggrang dadi reca nggenepi candi dadi sewu. Prawan-prawan ing sacedhake kono disepatani dadi prawan tuwa.
Pedoman Penskoran:
Setiap jawaban benar diberi skor 5, sedangkan jawaban salah diberi skor 0. Karena soal  berjumlah 10 butir, maka jumlah skor berkisar antara0 sampai 50.
Untuk soal B skor 50 (ringkasan cerita rakyat lainnya) jadi total skor maksimal 100
Keterampilan
Teknik Penilaian : Tes praktik
Bentuk Instrumen : Tes uji petik kerja dan produk
Kisi-kisi :
No.
Indikator
No. ButirÂ
1.
2.
Menulis ringkasan cerita legenda "Dumadine Candhi Prambanan"
Mencari teks cerita legenda lainnya
1
1
Â
Instrumen Penilaian Keterampilan (K4)
Nama: ______________________________
Kelas: ______________________________
Soal:Â
    1.Tulisen kanthi ringkes crita legenda "Dumadine Candhi Prambanan" nganggo
       basamu dhewe !
    2.Tulisen crita legenda  liyane sing kok ngerteni kanthi cekak aos !
No.
Aspek yang dinilai
Kriteria
1
2
3
4
1
Pilihan kata
2
Keutuhan cerita
3
Ejaan dan tanda baca
4
Keefektifan kalimat
Â
Keterangan:
4 = Sangat Baik2 Â = Cukup
3 = Baik1 Â = Kurang
Penghitungan nilai akhir : Nilai akhir :skor yang diperoleh
      ----------------------------  X 100
Skor maksimal
Â
10
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Â
10
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Â
60
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Â
Â
10
Â
Â
Â
Â
................, Juli  2022
Mengetahui,
Kepala SekolahGuru Mata Pelajaran,
..........................Erwin Ivan Vinanda, S.Hum
NIP.NIP. 198301162010011022