Criyosipun Gus Kholil, beliau rumiyen ngrokok sedinten saged nelasaken 3 bungkus rokok sinambi kopi sembarang. Dumugi ing salah satunggaling wekdal, watukipun ngantos medal getihipun. Banjur lajeng kahanan kados ngoten, Gus Kholil mboten langsung seged mandheg ingkang ngrokok, justru nyobi rokok herbal ingkang metode penjualanipun kados MLM menurut beliau. Lan dipun pungkasi amargi namung betah kirang langkung 1 tahun.
Kerono beliau tiyang santri, wonten salah satunggalipun materi ingkang ngelmu babagan dakwah. Nanging, angen-angenipun Gus Kholil ting jaman semonten sampun warni-warni, utaminipun angen-angen samar menawi awake piyambak tasih kathah lentunipun. Ketimbang milih dakwah ingkang kathah dimaknai kathah ngaturi wicara, Gus Kholil malah milih dakwah ingkang nggadahi makna idak-idak sawah.
Nah, saking idak-idak sawah punika, ndilalah wonten mriku kathah ingkang sami nderek kempal. Wiwit saking kempalan wau Gus Kholil ngelmu mbako, amargi kathah tiyang-tiyang ingkang sami mbetho mbako lan nglinting piyambak menawi badhe ngeses. Salah satunggalipun tradisi santri inggih punika nglinting.Â
Santri punika menurut Gus Kholil mboten pinter, nanging elek lan bodo. Kenopo? Amargi santri niku ngrumangsani, banjur ngertos elek lan bodone piturut beliau. "Arep andhap asor piye? Wong wes asor." Sanjang Gus Kholil mungkasani maknanipun santri.
Maneges Qudroh versinipun Gus Kholil
Wonten istilah ingkang diparingi kaliyan Gus Kholil kagem ngumpamakaken kahanan tiyang ingkang ngrokok. Kaping pisan kagem tiyang ingkang nglinting; minal aidzin wal faidzin, tegesipun mbalik bejo malih tur nggih sehat lan hemat.Â
Kaping kalih kagem tiyang ingkang mboten ngrokok; minal salimin, tegesipun tiyang ingkang slamet.Â
Kaping tigo kagem tiyang ingkang ngokok pabrikan; minal khosirin, tegesipun tiyang-tiyang ingkang rugi. Rugi punika mboten banjur wonten niat badhe nglarang tiyang ingkang tasih ngrokok bungkusan, amargi rokok nggih kados dhaharan, tergantung kalih selera lan cocok-cocokan. Gus Kholil namung nambahi ting pungkasan, "durung nglinting berarti durung entuk hidayah." Sinambi geguyonan.
Ngelmu niku titen, titen punika nggih ngelmu. Maneges niku kata punopo tembung ingkang ting lebetipun mangku proses. Sami kaliyan lintingan kang pungkasipun mesti dicecek banjur dados tegesan. Tiyang-tiyang sepuh rumiyen menawi udud klembak menyan mboten tau ditelaske. Amargi tegesan udud klembak menyan kolo wau gadhah kualitas ingkang sae.
Tegesan punika barange, maneges inggah punika prosesipun, lan teges punika kagungan makna nilai. Menawi Maneges Qudroh punika nyelarasaken proses wonten ing Qudroh (kekuasaan Gusti Pangeran). Maneges Qudroh inggih punika proses ingkang mboten enten rampunge, minangka sampun wafat. Amargi kaparingan kekuasaan kaliyan awak piyambak niku kalebet wonten ing jihad akbar, proses ingkang dibolan-baleni kagem tiyang ingkang tasih kaparingan urip.
