Kamus Bahasa Nias

Kamus bahasa Nias adalah karya penting dalam pelestarian dan pemahaman bahasa serta budaya suku Nias. Penyusunan kamus ini melibatkan banyak upaya dan dedikasi, terutama dalam konteks pengumpulan data. Proses ini melibatkan wawancara dengan penutur asli, setelah pengumpulan, data diklasifikasikan berdasarkan kategori. Misalnya, kata benda, kata kerja, atau istilah khusus. Ini mempermudah pengguna dalam mencari dan memahami kosakata. Kamus bahasa Nias berperan penting dalam pendidikan, penelitian, dan pelestarian budaya. Dengan adanya kamus ini, generasi muda diharapkan dapat lebih memahami dan menggunakan bahasa Nias, sehingga budaya dan warisan leluhur tetap hidup. 

A

• a’usö (n) : kuning
  a’ruzö- ruzö (a) : kekuningan- kuningan

• abakha (a) : dalam

mangabakha (v) : mendalam, makin rumit

sangabakha (pron) : yang memperdalam ( masalah)

• abao (adv) : bengkak

fa'abao (n) : pembengkakan

• abe'e (a) : keras

fa'abe'e : kekerasan

• abeto (a) : hamil

beto (n) : kehamilan 

mobetosi (v) : menghamili 

sabeto (n) : orang yang hamil

• abila (a) : bengkok
• abönö (a) : cukup

tobönö(a) : cukup

 bönökhi (a) : cukupkan 

tobönökhi (a): tercukupi

mamönökhi (a) : mencukupkan

• afu (p) : supaya
• afuria (n) : terakhir
• afuru (a) : tumpul, tidak tajam
• afusi (a) : putih

fa'afusi (a) : Keputihan

• ahali (a) : amis
• ahat (a) : dekat

fahatö (n) : berdekatan

mamahatö (v) : mendekatkan

• ahoe (a) : luntur
• ahole (a) : miring
• ahono (a) : tenang

fa'ahono (a) : ketenangan

• anigo (n) : usik
• anönö (a) : penuh

tenönö (v) : kepenuhan

• aoha (a) : ringan

mokaohasi (v) : meringankan

• aoha gölö (adv) : ikhlas
• ara (a) : lama

fa'aara (a) : kelamaan

• arakhagö (adv) : hampir
• areu (a) : malas

areu-reu (v) : bermalas-malasan

• ariri (v) : kempis
• aru (a) : jauh

mangaröu (v) : menjauh

mamaröu (v) : menjauhkan

• aruru (v) : longsor

arurua (n) : longsoran

• asese (a) : sering

fa'asese (a) : tersering

• asio (n) : garam

mo'asio (v) : bergaram 

mo'asioni (v) : menggarami 

fo'asioni (n) : penggaraman

• asoso (a) : masak

asoso-asoso : masak-masak

• asule (a) : peleset
• ata'u (a) : takut

fa'ata'u (a) : ketakutan

• atab (a) : gemuk

mangatab' (v) : menggemukkan

• awuyu (a) : muda

B

• ba'a (n) : sumur
• badu (v) : minum

mamadu (v) : meminum

• baeha (n) : luap
• bagi (n) : leher
• bahö (v) : bersin
• balo (v) : tambal, tambalan
• baloi (v) : tunggu

sobaloi (n) : penunggu

• baso (v) : : baca

mombaso (v) : membaca

sombaso (n) : pembaca

• bato (n) : henti

tebato (v) : berhenti

batogö(v) : terhentikan

• bawa (n) :bulan
• beke (n) : bengkel

fabeke (v) : membengkel

• bo (n) : bara

bogalitö (v) : membara

• böböi (n) : keringat

aböböi (v) : berkeringkat

• böröta (v) : mulai

samörötaigö (v) : memulai

• bu'a (v) : : bayar

abu'a (v) : terbayarkan 

amu'a : membayari 

famu'a (v) : pembayaran 

samu'a ( n) : pembayar

D

• dali (v) : asah

mondrali (v) : mengasah

sondrali (n) : pengasah

• dame (a) : damai

no dame (v) : berdamai

• dnisi (v) : arah

fondrönisi (v) : mengarahkan

• duhö (v) : tutup

duhö-duhö (n) : penutup

E

• ebua (a) : besar

ebua' (v) : besarkan

egebua (v) : membesar

mangebua'ö (v) : membesarkan

• eluaha (n) ): arti

moeluaha (v) : berarti

foeluaha (v): mengartikan

• ewa (v) : bacok

la ewa (v) : membacok

F

• fakulaza (n) : bajak

mamaku (v) : membajak

• fahuwu (v) : gaul

fariawö (v) : bergaul

• fangandrö (n) : doa

mangandrö (v) : berdoa

• fangifi (n) : mimpi

mangifi (v) : bermimpi

• farou (v) anjur

mamarou (v) : menganjurkan, menyuruh

mango'ou (v) : menyuruh, memerintah, menyarankan

• farukha (v) ) : campur

fahöyö (v): bercampur 

tefarukaisi (v) : tercampur 

mamarukaisi (n) : pencampuran

• fasao (v) : antar

mamasao (v) : mengantar

samasao (n) : pengantar

• falimo (a) : bohong

falimosa (v) : kebohongan

• fazawa (v) : angkat

mamazawa (v) : mengangkat 

samazawa (n) : pengangkat 

muzawa (v) : terangkat

• fazökhi (v) : buat

mamalua (v) : berbuat 

mamazökhi' (v) : membuatkan 

samazökhi (n) : pembuat 

amuata (n) : perbuatan

• fefu (num) : semua
• fitu (num) : tujuh
• foko (n) : modal
• fotu (v) : nasihat

mangotu'ö (v) : menasehati, memperingatkan

• furi (n) : : belakang

erogö (v) : belakangi 

mangerogö (v) : membelakangi 

nierogö (n) : yang dibelakangi

G

• guna (n) : guna

moguna (v) : berguna

laguna'ö (v) : menggunakan

H

• haga (n) : Cahaya

mohaga (v) : bercahaya

• höna (v) : cadang

höna -- höna (n) : cadangan

• hulö (pron) : seperti

I

• irai (adv) : pernah
• isö (adv) : ingin

isö-isö (n) : keinginan

• isöndra (v) : dapat

söndra (v) : kedapatan

tesöndra (v) : terdapat

          K

• khao (n) : garuk

mangakhao (v) : menggaruk

• khoi (n) : garis

mokhoi (n) : menggaris

          L

• lade (n) ) : bekas

molade (v): berbekas

• lafo (n) : kedai
• li (n) : bunyi
• fatome (v) : bertamu
  • tugu (a) : makin

• itugu (adv) : semakin

  • tunu (v) : bakar

• akhozi (v): terbakar

  Y

  • yawa (adv) : di atas

• Z

  • zazi (n) : janji
  • zukhu (n) : sisir
  • zuta (n) : juta