Vanya Fara Reinata XII IPS 4
Pancen B. Sunda
Artikel SMAN 1 Bekasi
Ngintegrasikeun olahraga ka jero kahirupan sapoe-dinten mindeng katempona tangtangan, utamana dina balarea anu mentingkeun produktivitas sarta kasibukan. Urang remen oge mendak diri urang kajebak dina rutinitas damel anu mundel sarta wanci lowong anu minim, ku kituna olahraga terdorong ka sisi. Nanging, konsekuensi ti teu malire aktivitas fisik ieu tebih langkung serius batan anu sering urang sadari, mangaruhan henteu ngan kasehatan fisik urang nanging oge karaharjaan mental sarta emosional urang.
Kurangna kagiatan fisik parantos diidentifikasi minangka faktor résiko utama pikeun ngembangkeun rupa-rupa kaayaan kaséhatan kronis sareng masalah kaséhatan méntal. Dina jaman digital ieu, kalayan naékna padamelan méja sareng hiburan pasip, langkung penting tibatan kantos ngartos implikasi kaséhatan tina gaya hirup sedentary sareng nyandak léngkah-léngkah proaktif pikeun ngatasi masalah ieu.
1. Ningkatkeun Résiko Kasakit Kronis:
Akibat jangka paos ti carang ngolah raga utamana katembong dina kanaekan mamala panyakit kronis. Panalitian anu diterbitkeun dina Journal of the American Heart Association nekenkeun hubungan antara teu aktif fisik sareng panyakit jantung koronér, stroke, sareng diabetes tipe 2. Kanyataanna, Organisasi Kaséhatan Dunia (WHO) ngaidentipikasi henteu aktipitas fisik salaku panyabab utama kaopat global. maot. Aktivitas fisik anu teratur maénkeun peran konci dina ngadalikeun beurat awak, nurunkeun tekanan darah, ningkatkeun profil lipid, sareng ningkatkeun sensitipitas insulin, anu sadayana nyumbang kana ngirangan résiko panyakit kronis.
2. Dampak dina Kaséhatan Mental:
Leuwih ti ngan masalah fisik, carang olahraga ogé boga dampak negatif kana kaséhatan méntal. Panaliti anu diterbitkeun dina The Lancet Psychiatry ngungkabkeun yén jalma anu rutin olahraga ngalaman dinten kaséhatan méntal anu langkung saé dibandingkeun sareng anu henteu. Aktivitas fisik ningkatkeun sékrési endorfin, anu ngalaksanakeun salaku analgesik alami sareng angkat suasana. Sajaba ti, olahraga bisa ngawula ka salaku sarana selingan, sahingga hiji jalma pikeun manggihan respite tina pikiran stres atawa négatip.
3. Gangguan Saré sareng Énergi:
Kualitas sareng kuantitas sare langsung kapangaruhan ku kabiasaan olahraga urang. Studi dina Sleep Medicine Reviews nunjukkeun yén olahraga rutin tiasa ningkatkeun jero bobo, ngagancangkeun sare, sareng ngirangan épisode hudang wengi. Salaku tambahan, olahraga ningkatkeun sirkulasi sareng ngabantosan ngatur ritme sirkadian, anu tiasa ningkatkeun waspada siang sareng ngirangan kacapean. Énergi anu dicandak tina olahraga rutin mangrupikeun hasil tina métabolisme anu langkung éfisién sareng paningkatan oksigén sareng zat gizi di sakumna awak.
4. Dampak Sosial sareng Kognitif:
Jarang disorot, dampak olahraga dina fungsi kognitif jeung hubungan sosial ogé signifikan. Olahraga, khususna anu dilakukeun dina kelompok, tiasa ningkatkeun kaahlian sosial sareng ngabantosan ngawangun hubungan. Ogé nyadiakeun kasempetan pikeun ngurangan stress ngaliwatan interaksi sosial. Ti sudut pandang kognitif, aktivitas fisik geus ditémbongkeun pikeun ngaronjatkeun fungsi otak, ngaronjatkeun memori, kamampuhan diajar, komo ngurangan résiko pikun jeung turunna kognitif dina kahirupan engké, nurutkeun ulikan diterbitkeun dina Neurologi.
Kurangna olahraga henteu ngan masalah leutik; Éta mangrupikeun masalah kaséhatan masarakat anu ngagaduhan akibat anu jauh sareng jangka panjang pikeun kaséhatan fisik, kaséhatan méntal, sareng karaharjaan sosial. Kalawan ngaronjatna bukti némbongkeun sababaraha mangpaat olahraga, hal anu penting pikeun individu pikeun manggihan cara pikeun ngahijikeun aktivitas fisik kana rutin sapopoé maranéhna, teu ukur salaku cara pikeun nyingkahan panyakit, tapi ogé pikeun ngaronjatkeun kualitas hirup sakabéh. Ngaliwatan usaha babarengan individu, komunitas sarta policymakers, urang bisa nyieun hiji lingkungan nu ngarojong tur inspires aktivitas fisik, nyieun olahraga teu beungbeurat, tapi senang jeung bagian penting tina kahirupan urang sapopoé.
ᮗᮑ ᮖᮛ ᮛᮨᮄᮔᮒ ᮟᮤᮄ ᮄᮕ᮪ᮞ᮪ |᮴|
ᮕᮔ᮪ᮎᮨᮔ᮪ ᮘ᮪. ᮞᮥᮔ᮪ᮓ
ᮃᮁᮒᮤᮊᮨᮜ᮪ ᮞ᮪ᮙᮔ᮪ |᮱| ᮘᮨᮊᮞᮤ
ᮍᮤᮔ᮪ᮒᮨᮌᮢᮞᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮇᮜᮠᮢᮌ ᮊ ᮏᮨᮛᮧ ᮊᮠᮤᮛᮥᮕᮔ᮪ ᮞᮕᮧᮈ-ᮓᮤᮔ᮪ᮒᮨᮔ᮪ ᮙᮤᮔ᮪ᮓᮨᮀ ᮊᮒᮨᮙ᮪ᮕᮧᮔ ᮒᮀᮒᮍᮔ᮪, ᮅᮒᮙᮔ ᮓᮤᮔ ᮘᮜᮛᮨᮃ ᮃᮔᮥ ᮙᮨᮔ᮪ᮒᮤᮀᮊᮩᮔ᮪ ᮕᮢᮧᮓᮥᮊ᮪ᮒᮤᮗᮤᮒᮞ᮪ ᮞᮁᮒ ᮊᮞᮤᮘᮥᮊᮔ᮪. ᮅᮛᮀ ᮛᮨᮙᮨᮔ᮪ ᮇᮌᮨ ᮙᮨᮔ᮪ᮓᮊ᮪ ᮓᮤᮛᮤ ᮅᮛᮀ ᮊᮏᮨᮘᮊ᮪ ᮓᮤᮔ ᮛᮥᮒᮤᮔᮤᮒᮞ᮪ ᮓᮙᮨᮜ᮪ ᮃᮔᮥ ᮙᮥᮔ᮪ᮓᮨᮜ᮪ ᮞᮁᮒ ᮝᮔ᮪ᮎᮤ ᮜᮧᮝᮧᮀ ᮃᮔᮥ ᮙᮤᮔᮤᮙ᮪, ᮊᮥ ᮊᮤᮒᮥᮔ ᮇᮜᮠᮢᮌ ᮒᮨᮁᮓᮧᮛᮧᮀ ᮊ ᮞᮤᮞᮤ. ᮔᮍᮤᮀ, ᮊᮧᮔ᮪ᮞᮨᮊᮥᮈᮔ᮪ᮞᮤ ᮒᮤ ᮒᮩ ᮙᮜᮤᮛᮨ ᮃᮊ᮪ᮒᮤᮗᮤᮒᮞ᮪ ᮖᮤᮞᮤᮊ᮪ ᮄᮉ ᮒᮨᮘᮤᮂ ᮜᮀᮊᮥᮀ ᮞᮨᮛᮤᮅᮞ᮪ ᮘᮒᮔ᮪ ᮃᮔᮥ ᮞᮨᮛᮤᮀ ᮅᮛᮀ ᮞᮓᮛᮤ, ᮙᮍᮛᮥᮠᮔ᮪ ᮠᮨᮔ᮪ᮒᮩ ᮍᮔ᮪ ᮊᮞᮨᮠᮒᮔ᮪ ᮖᮤᮞᮤᮊ᮪ ᮅᮛᮀ ᮔᮍᮤᮀ ᮇᮌᮨ ᮊᮛᮠᮁᮏᮃᮔ᮪ ᮙᮨᮔ᮪ᮒᮜ᮪ ᮞᮁᮒ ᮈᮙᮧᮞᮤᮇᮔᮜ᮪ ᮅᮛᮀ.
ᮊᮥᮛᮀᮔ ᮊᮌᮤᮃᮒᮔ᮪ ᮖᮤᮞᮤᮊ᮪ ᮕᮛᮔ᮪ᮒᮧᮞ᮪ ᮓᮤᮄᮓᮨᮔ᮪ᮒᮤᮖᮤᮊᮞᮤ ᮙᮤᮔᮀᮊ ᮖᮊ᮪ᮒᮧᮁ ᮛᮦᮞᮤᮊᮧ ᮅᮒᮙ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮍᮨᮙ᮪ᮘᮀᮊᮩᮔ᮪ ᮛᮥᮕ-ᮛᮥᮕ ᮊᮃᮚᮃᮔ᮪ ᮊᮞᮦᮠᮒᮔ᮪ ᮊᮢᮧᮔᮤᮞ᮪ ᮞᮛᮨᮀ ᮙᮞᮜᮂ ᮊᮞᮦᮠᮒᮔ᮪ ᮙᮦᮔ᮪ᮒᮜ᮪. ᮓᮤᮔ ᮏᮙᮔ᮪ ᮓᮤᮌᮤᮒᮜ᮪ ᮄᮉ, ᮊᮜᮚᮔ᮪ ᮔᮆᮊ᮪ᮔ ᮕᮓᮙᮨᮜᮔ᮪ ᮙᮦᮏ ᮞᮛᮨᮀ ᮠᮤᮘᮥᮛᮔ᮪ ᮕᮞᮤᮕ᮪, ᮜᮀᮊᮥᮀ ᮕᮨᮔ᮪ᮒᮤᮀ ᮒᮤᮘᮒᮔ᮪ ᮊᮔ᮪ᮒᮧᮞ᮪ ᮍᮁᮒᮧᮞ᮪ ᮄᮙ᮪ᮕᮣᮤᮊᮞᮤ ᮊᮞᮦᮠᮒᮔ᮪ ᮒᮤᮔ ᮌᮚ ᮠᮤᮛᮥᮕ᮪ ᮞᮨᮓᮨᮔ᮪ᮒᮁᮚ᮪ ᮞᮛᮨᮀ ᮑᮔ᮪ᮓᮊ᮪ ᮜᮦᮀᮊᮂ-ᮜᮦᮀᮊᮂ ᮕᮢᮧᮃᮊ᮪ᮒᮤᮖ᮪ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮍᮒᮞᮤ ᮙᮞᮜᮂ ᮄᮉ.
|᮱|. ᮔᮤᮀᮊᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮛᮦᮞᮤᮊᮧ ᮊᮞᮊᮤᮒ᮪ ᮊᮢᮧᮔᮤᮞ᮪:
ᮃᮊᮤᮘᮒ᮪ ᮏᮀᮊ ᮕᮇᮞ᮪ ᮒᮤ ᮎᮛᮀ ᮍᮧᮜᮂ ᮛᮌ ᮅᮒᮙᮔ ᮊᮒᮨᮙ᮪ᮘᮧᮀ ᮓᮤᮔ ᮊᮔᮈᮊᮔ᮪ ᮙᮙᮜ ᮕᮑᮊᮤᮒ᮪ ᮊᮢᮧᮔᮤᮞ᮪. ᮕᮔᮜᮤᮒᮤᮃᮔ᮪ ᮃᮔᮥ ᮓᮤᮒᮨᮁᮘᮤᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮓᮤᮔ ᮏᮧᮅᮁᮔᮜ᮪ ᮇᮖ᮪ ᮒ᮪ᮠᮨ ᮃᮙᮨᮛᮤᮎᮔ᮪ ᮠᮨᮃᮁᮒ᮪ ᮃᮞ᮪ᮞᮧᮎᮤᮃᮒᮤᮇᮔ᮪ ᮔᮨᮊᮨᮔ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮠᮥᮘᮥᮍᮔ᮪ ᮃᮔ᮪ᮒᮛ ᮒᮩ ᮃᮊ᮪ᮒᮤᮖ᮪ ᮖᮤᮞᮤᮊ᮪ ᮞᮛᮨᮀ ᮕᮑᮊᮤᮒ᮪ ᮏᮔ᮪ᮒᮥᮀ ᮊᮧᮛᮧᮔᮦᮁ, ᮞ᮪ᮒᮢᮧᮊᮨ, ᮞᮛᮨᮀ ᮓᮤᮃᮘᮨᮒᮨᮞ᮪ ᮒᮤᮕᮨ |᮲|. ᮊᮑᮒᮃᮔ᮪ᮔ, ᮇᮁᮌᮔᮤᮞᮞᮤ ᮊᮞᮦᮠᮒᮔ᮪ ᮓᮥᮔᮤᮃ (ᮝ᮪ᮠᮧ) ᮍᮄᮓᮨᮔ᮪ᮒᮤᮕᮤᮊᮞᮤ ᮠᮨᮔ᮪ᮒᮩ ᮃᮊ᮪ᮒᮤᮕᮤᮒᮞ᮪ ᮖᮤᮞᮤᮊ᮪ ᮞᮜᮊᮥ ᮕᮑᮘᮘ᮪ ᮅᮒᮙ ᮊᮇᮕᮒ᮪ ᮌᮣᮧᮘᮜ᮪. ᮙᮇᮒ᮪. ᮃᮊ᮪ᮒᮤᮗᮤᮒᮞ᮪ ᮖᮤᮞᮤᮊ᮪ ᮃᮔᮥ ᮒᮨᮛᮒᮥᮁ ᮙᮆᮔ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮕᮨᮛᮔ᮪ ᮊᮧᮔ᮪ᮎᮤ ᮓᮤᮔ ᮍᮓᮜᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮘᮩᮛᮒ᮪ ᮃᮝᮊ᮪, ᮔᮥᮛᮥᮔ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮒᮨᮊᮔᮔ᮪ ᮓᮛᮂ, ᮔᮤᮀᮊᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮕᮢᮧᮖᮤᮜ᮪ ᮜᮤᮕᮤᮓ᮪, ᮞᮛᮨᮀ ᮔᮤᮀᮊᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮞᮨᮔ᮪ᮞᮤᮒᮤᮕᮤᮒᮞ᮪ ᮄᮔ᮪ᮞᮥᮜᮤᮔ᮪, ᮃᮔᮥ ᮞᮓᮚᮔ ᮑᮥᮙ᮪ᮘᮀ ᮊᮔ ᮍᮤᮛᮍᮔ᮪ ᮛᮦᮞᮤᮊᮧ ᮕᮑᮊᮤᮒ᮪ ᮊᮢᮧᮔᮤᮞ᮪.
|᮲|. ᮓᮙ᮪ᮕᮊ᮪ ᮓᮤᮔ ᮊᮞᮦᮠᮒᮔ᮪ ᮙᮨᮔ᮪ᮒᮜ᮪:
ᮜᮩᮝᮤᮂ ᮒᮤ ᮍᮔ᮪ ᮙᮞᮜᮂ ᮖᮤᮞᮤᮊ᮪, ᮎᮛᮀ ᮇᮜᮠᮢᮌ ᮇᮌᮦ ᮘᮧᮌ ᮓᮙ᮪ᮕᮊ᮪ ᮔᮨᮌᮒᮤᮖ᮪ ᮊᮔ ᮊᮞᮦᮠᮒᮔ᮪ ᮙᮦᮔ᮪ᮒᮜ᮪. ᮕᮔᮜᮤᮒᮤ ᮃᮔᮥ ᮓᮤᮒᮨᮁᮘᮤᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮓᮤᮔ ᮒ᮪ᮠᮨ ᮜᮔ᮪ᮎᮨᮒ᮪ ᮕ᮪ᮯ᮪ᮎ᮪ᮠᮤᮃᮒ᮪ᮁᮚ᮪ ᮍᮥᮀᮊᮘ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮚᮦᮔ᮪ ᮏᮜ᮪ᮙ ᮃᮔᮥ ᮛᮥᮒᮤᮔ᮪ ᮇᮜᮠᮢᮌ ᮍᮜᮙᮔ᮪ ᮓᮤᮔ᮪ᮒᮨᮔ᮪ ᮊᮞᮦᮠᮒᮔ᮪ ᮙᮦᮔ᮪ᮒᮜ᮪ ᮃᮔᮥ ᮜᮀᮊᮥᮀ ᮞᮆ ᮓᮤᮘᮔ᮪ᮓᮤᮀᮊᮩᮔ᮪ ᮞᮛᮨᮀ ᮃᮔᮥ ᮠᮨᮔ᮪ᮒᮩ. ᮃᮊ᮪ᮒᮤᮗᮤᮒᮞ᮪ ᮖᮤᮞᮤᮊ᮪ ᮔᮤᮀᮊᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮞᮦᮊᮢᮦᮞᮤ ᮈᮔ᮪ᮓᮧᮁᮖᮤᮔ᮪, ᮃᮔᮥ ᮍᮜᮊ᮪ᮞᮔᮊᮩᮔ᮪ ᮞᮜᮊᮥ ᮃᮔᮜ᮪ᮌᮨᮞᮤᮊ᮪ ᮃᮜᮙᮤ ᮞᮛᮨᮀ ᮃᮀᮊᮒ᮪ ᮞᮥᮃᮞᮔ. ᮞᮏᮘ ᮒᮤ, ᮇᮜᮠᮢᮌ ᮘᮤᮞ ᮍᮝᮥᮜ ᮊ ᮞᮜᮊᮥ ᮞᮛᮔ ᮞᮨᮜᮤᮍᮔ᮪, ᮞᮠᮤᮀᮌ ᮠᮤᮏᮤ ᮏᮜ᮪ᮙ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮙᮀᮌᮤᮠᮔ᮪ ᮛᮨᮞ᮪ᮕᮤᮒᮨ ᮒᮤᮔ ᮕᮤᮊᮤᮛᮔ᮪ ᮞ᮪ᮒᮢᮨᮞ᮪ ᮃᮒᮝ ᮔᮦᮌᮒᮤᮕ᮪.
|᮳|. ᮌᮀᮌᮥᮃᮔ᮪ ᮞᮛᮦ ᮞᮛᮨᮀ ᮆᮔᮨᮁᮌᮤ:
ᮊᮥᮃᮜᮤᮒᮞ᮪ ᮞᮛᮨᮀ ᮊᮥᮃᮔ᮪ᮒᮤᮒᮞ᮪ ᮞᮛᮨ ᮜᮀᮞᮥᮀ ᮊᮕᮍᮛᮥᮠᮔ᮪ ᮊᮥ ᮊᮘᮤᮃᮞᮃᮔ᮪ ᮇᮜᮠᮢᮌ ᮅᮛᮀ. ᮞ᮪ᮒᮥᮓᮤ ᮓᮤᮔ ᮞᮣᮨᮈᮕ᮪ ᮙᮨᮓᮤᮎᮤᮔᮨ ᮛᮨᮗᮤᮈᮝ᮪ᮞ᮪ ᮔᮥᮔ᮪ᮏᮥᮊ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮚᮦᮔ᮪ ᮇᮜᮠᮢᮌ ᮛᮥᮒᮤᮔ᮪ ᮒᮤᮃᮞ ᮔᮤᮀᮊᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮏᮨᮛᮧ ᮘᮧᮘᮧ, ᮍᮌᮔ᮪ᮎᮀᮊᮩᮔ᮪ ᮞᮛᮨ, ᮞᮛᮨᮀ ᮍᮤᮛᮍᮔ᮪ ᮆᮕᮤᮞᮧᮓᮨ ᮠᮥᮓᮀ ᮝᮨᮍᮤ. ᮞᮜᮊᮥ ᮒᮙ᮪ᮘᮠᮔ᮪, ᮇᮜᮠᮢᮌ ᮔᮤᮀᮊᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮞᮤᮁᮊᮥᮜᮞᮤ ᮞᮛᮨᮀ ᮍᮘᮔ᮪ᮒᮧᮞᮔ᮪ ᮍᮒᮥᮁ ᮛᮤᮒ᮪ᮙᮨ ᮞᮤᮁᮊᮓᮤᮃᮔ᮪, ᮃᮔᮥ ᮒᮤᮃᮞ ᮔᮤᮀᮊᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮝᮞ᮪ᮕᮓ ᮞᮤᮃᮀ ᮞᮛᮨᮀ ᮍᮤᮛᮍᮔ᮪ ᮊᮎᮕᮨᮃᮔ᮪. ᮆᮔᮨᮁᮌᮤ ᮃᮔᮥ ᮓᮤᮎᮔ᮪ᮓᮊ᮪ ᮒᮤᮔ ᮇᮜᮠᮢᮌ ᮛᮥᮒᮤᮔ᮪ ᮙᮍᮢᮥᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮠᮞᮤᮜ᮪ ᮒᮤᮔ ᮙᮦᮒᮘᮧᮜᮤᮞ᮪ᮙᮨ ᮃᮔᮥ ᮜᮀᮊᮥᮀ ᮆᮖᮤᮞᮤᮆᮔ᮪ ᮞᮛᮨᮀ ᮕᮔᮤᮀᮊᮒᮔ᮪ ᮇᮊ᮪ᮞᮤᮌᮦᮔ᮪ ᮞᮛᮨᮀ ᮐᮒ᮪ ᮌᮤᮐᮤ ᮓᮤ ᮞᮊᮥᮙ᮪ᮔ ᮃᮝᮊ᮪.
|᮴|. ᮓᮙ᮪ᮕᮊ᮪ ᮞᮧᮞᮤᮃᮜ᮪ ᮞᮛᮨᮀ ᮊᮧᮌ᮪ᮔᮤᮒᮤᮖ᮪:
ᮏᮛᮀ ᮓᮤᮞᮧᮛᮧᮒ᮪, ᮓᮙ᮪ᮕᮊ᮪ ᮇᮜᮠᮢᮌ ᮓᮤᮔ ᮖᮥᮀᮞᮤ ᮊᮧᮌ᮪ᮔᮤᮒᮤᮖ᮪ ᮏᮩᮀ ᮠᮥᮘᮥᮍᮔ᮪ ᮞᮧᮞᮤᮃᮜ᮪ ᮇᮌᮦ ᮞᮤᮌ᮪ᮔᮤᮖᮤᮊᮔ᮪. ᮇᮜᮠᮢᮌ, ᮮᮥᮞᮥᮞ᮪ᮔ ᮃᮔᮥ ᮓᮤᮜᮊᮥᮊᮩᮔ᮪ ᮓᮤᮔ ᮊᮨᮜᮧᮙ᮪ᮕᮧᮊ᮪, ᮒᮤᮃᮞ ᮔᮤᮀᮊᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮊᮃᮠᮣᮤᮃᮔ᮪ ᮞᮧᮞᮤᮃᮜ᮪ ᮞᮛᮨᮀ ᮍᮘᮔ᮪ᮒᮧᮞᮔ᮪ ᮍᮝᮍᮥᮔ᮪ ᮠᮥᮘᮥᮍᮔ᮪. ᮇᮌᮦ ᮑᮓᮤᮃᮊᮩᮔ᮪ ᮊᮞᮨᮙ᮪ᮕᮨᮒᮔ᮪ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮍᮥᮛᮍᮔ᮪ ᮞ᮪ᮒᮢᮨᮞ᮪ᮞ᮪ ᮍᮜᮤᮝᮒᮔ᮪ ᮄᮔ᮪ᮒᮨᮛᮊ᮪ᮞᮤ ᮞᮧᮞᮤᮃᮜ᮪. ᮒᮤ ᮞᮥᮓᮥᮒ᮪ ᮕᮔ᮪ᮓᮀ ᮊᮧᮌ᮪ᮔᮤᮒᮤᮖ᮪, ᮃᮊ᮪ᮒᮤᮗᮤᮒᮞ᮪ ᮖᮤᮞᮤᮊ᮪ ᮌᮩᮞ᮪ ᮓᮤᮒᮦᮙ᮪ᮘᮧᮀᮊᮩᮔ᮪ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮍᮛᮧᮔ᮪ᮏᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮖᮥᮀᮞᮤ ᮇᮒᮊ᮪, ᮍᮛᮧᮔ᮪ᮏᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮙᮨᮙᮧᮛᮤ, ᮊᮙᮙ᮪ᮕᮥᮠᮔ᮪ ᮓᮤᮃᮏᮁ, ᮊᮧᮙᮧ ᮍᮥᮛᮍᮔ᮪ ᮛᮦᮞᮤᮊᮧ ᮕᮤᮊᮥᮔ᮪ ᮏᮩᮀ ᮒᮥᮛᮥᮔ᮪ᮔ ᮊᮧᮌ᮪ᮔᮤᮒᮤᮖ᮪ ᮓᮤᮔ ᮊᮠᮤᮛᮥᮕᮔ᮪ ᮈᮀᮊᮦ, ᮔᮥᮛᮥᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮅᮜᮤᮊᮔ᮪ ᮓᮤᮒᮨᮁᮘᮤᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮓᮤᮔ ᮔᮩᮛᮧᮜᮧᮌᮤ.
ᮊᮥᮛᮀᮔ ᮇᮜᮠᮢᮌ ᮠᮨᮔ᮪ᮒᮩ ᮍᮔ᮪ ᮙᮞᮜᮂ ᮜᮩᮒᮤᮊ᮪; ᮆᮒ ᮙᮍᮢᮥᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮙᮞᮜᮂ ᮊᮞᮦᮠᮒᮔ᮪ ᮙᮞᮛᮊᮒ᮪ ᮃᮔᮥ ᮍᮌᮓᮥᮠᮔ᮪ ᮃᮊᮤᮘᮒ᮪ ᮃᮔᮥ ᮏᮅᮂ ᮞᮛᮨᮀ ᮏᮀᮊ ᮕᮔ᮪ᮏᮀ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮊᮞᮦᮠᮒᮔ᮪ ᮖᮤᮞᮤᮊ᮪, ᮊᮞᮦᮠᮒᮔ᮪ ᮙᮦᮔ᮪ᮒᮜ᮪, ᮞᮛᮨᮀ ᮊᮛᮠᮁᮏᮃᮔ᮪ ᮞᮧᮞᮤᮃᮜ᮪. ᮊᮜᮝᮔ᮪ ᮍᮛᮧᮔ᮪ᮏᮒ᮪ᮔ ᮘᮥᮊ᮪ᮒᮤ ᮔᮦᮙ᮪ᮘᮧᮀᮊᮩᮔ᮪ ᮞᮘᮘᮛᮠ ᮙᮀᮕᮃᮒ᮪ ᮇᮜᮠᮢᮌ, ᮠᮜ᮪ ᮃᮔᮥ ᮕᮨᮔ᮪ᮒᮤᮀ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮄᮔ᮪ᮓᮤᮗᮤᮓᮥ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮙᮀᮌᮤᮠᮔ᮪ ᮎᮛ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮍᮠᮤᮏᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮃᮊ᮪ᮒᮤᮗᮤᮒᮞ᮪ ᮖᮤᮞᮤᮊ᮪ ᮊᮔ ᮛᮥᮒᮤᮔ᮪ ᮞᮕᮧᮕᮧᮆ ᮙᮛᮔᮦᮂᮔ, ᮒᮩ ᮅᮊᮥᮁ ᮞᮜᮊᮥ ᮎᮛ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮑᮤᮀᮊᮠᮔ᮪ ᮕᮑᮊᮤᮒ᮪, ᮒᮕᮤ ᮇᮌᮦ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮍᮛᮧᮔ᮪ᮏᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮊᮥᮃᮜᮤᮒᮞ᮪ ᮠᮤᮛᮥᮕ᮪ ᮞᮊᮘᮦᮂ. ᮍᮜᮤᮝᮒᮔ᮪ ᮅᮞᮠ ᮘᮘᮛᮨᮍᮔ᮪ ᮄᮔ᮪ᮓᮤᮗᮤᮓᮥ, ᮊᮧᮙᮥᮔᮤᮒᮞ᮪ ᮞᮁᮒ ᮕᮧᮜᮤᮎ᮪ᮚ᮪ᮙᮊᮨᮁᮞ᮪, ᮅᮛᮀ ᮘᮤᮞ ᮑᮤᮉᮔ᮪ ᮠᮤᮏᮤ ᮜᮤᮀᮊᮥᮍᮔ᮪ ᮔᮥ ᮍᮛᮧᮏᮧᮀ ᮒᮥᮁ ᮄᮔ᮪ᮞ᮪ᮕᮤᮛᮨᮞ᮪ ᮃᮊ᮪ᮒᮤᮗᮤᮒᮞ᮪ ᮖᮤᮞᮤᮊ᮪, ᮑᮤᮉᮔ᮪ ᮇᮜᮠᮢᮌ ᮒᮩ ᮘᮩᮀᮘᮩᮛᮒ᮪, ᮒᮕᮤ ᮞᮨᮔᮀ ᮏᮩᮀ ᮘᮌᮤᮃᮔ᮪ ᮕᮨᮔ᮪ᮒᮤᮀ ᮒᮤᮔ ᮊᮠᮤᮛᮥᮕᮔ᮪ ᮅᮛᮀ ᮞᮕᮧᮕᮧᮆ.
Baca konten-konten menarik Kompasiana langsung dari smartphone kamu. Follow channel WhatsApp Kompasiana sekarang di sini: https://whatsapp.com/channel/0029VaYjYaL4Spk7WflFYJ2H
