Ngumawula ka Pangeran

Sunan Gunung Djati-Gera prak agus ngawula ka eling aing, ngawula ka elmu aing, ngawula ka kudrot aing, ngawula ka irodat aing, ngawula ka denge aing, ngawula ka awas aing, ngawula ka kalam aing, moal enya ngawula lamun aing teu boga ma’ani.

Dina surahna Haji Hasan Mustopa, saperti ka ilo dina guguritana di luhur, tetela kasampurnaan manusa teh ayana dina diri anu teu weuleh sadar kana pitrahna. Kana aing-Na.

Ari pitroh manusa apan suci. Di jaman ajali mula malah, sakumaha karampa pisan dina surat al-Arap, manusa geus ngucapkeun jangji pasini seja tuhu ka Mantena. Nemrakeun karep erek taat kana sagemlengna parentah-Na jeung moal ieuh baha kana caraman-Na. Alastu birobbikum? qolu bala syahidna.

Jalma gubrag ka alam dunya estuning clik putih clak herang. Suci bersih. Islam lain agama anu boga pamandegan dosa warisan. Kullu mauludin yuladu alal fithroh. Bagja cilakana hiji jalma estuning gumantung kana talajakna sorangan.

Geus tangtu kawajiban sakumna urang taya lian ngaruwat jeung ngarawatan kumaha sangkan diri salilana aya dina kaayaan suci ieu. Tarekah ngarawatan diri teh meureun dina elmu tasawup mah disebut tazkiyatun napsi tea.

Dina emprona ngarawatan diri sangkan suci ieu gampang diucapkeun tapi hese nalika kudu dilarapkeun dina ulekan hirup sapopoe. Loba pisan harungan haringan, cocoba jeung dodojana. Boh anu ngarongheap datang tina awak urang, atawa jalma lian jeung lingkungan urang. Al-Quran mah apan nyebutna oge al-aqobah (tanjakan). Mipir bukit palasari, tanjakan maraga cinta.

Pantes atuh mon kolot urang nemrakeun pamanggih rehing tazkiyatun napsi the merlukeun sikep diri anu soson-soson (mujahadah), latihan anu teu ereun-ereun (riyadoh), jeung panceg dina galur samistina henteu gedag ka anginan laas ka panasan  (istikomah).

Dua pasipatan Ngajaga pitroh teh lain gampang-gampang. Saur Nabi tea mah mun teu ati-ati, malah bisa-bisa jadi Nasroni jeung Yahudi. Kangaranan napsu apan bedas kacida dina raraga metot jalma sangkan kabaud kana pangajakna anu mikung. Setan teu weuleuh ngadoja ku sagala cara sangkan manusa jadi wadya baladna, ngawula ka dirina. Jauh tinu jadi Pangerana.

Mun manusa geus jadi babuna napsu tinangtu kadituna martabat mansua rag-rag nyirorot turun malah moal boa leuwih hina tibatan sato. Ulaika kal an’ami bal hum adholl. Sato onaman mun dipencit masih kaala dagingna. Tapi manusa anu badis sato rek naon pulukaneunana.

Ceuk Imam Gozali kitu, rehna dina awak manusa teh geus nyampak dua pasipatan anu tojaiyah. Kahiji, sipat hade anu datang ti malaikat beh dituna namah ti Mantena anu katelah malakah tea ngaliwatan lawang taopek jeung hidayah. Jeung kadua pasipatan sato anu bijil tina harewos setan ngaliwatan panto igwa (nyasarkeun) anu prahna disebut bahimah. Dina basa al-Quran mah perbawa takwa jeung fujur. Fa alhamaha fujuroha wa taqwaha. Ku Kaula ditenden dina dirina potensi hade (takwa) jeung goreng (fujur)

Nya meereun bajuangna manusa teh pabetot betot antara dua pasipatan ieu. Mana anu leuwih bedas. Mana anu punjul jeung naon anu kaboler. Mun malakah anu mingpin lakuning lampah urang tandaning urang geus ngarawat pitroh anu hartina ajen urang bakal luhur malah teu pamohalan bisa ngungkulan martabat malaikat sagala.

Sabalikna, mun bahimah anu ngalimpudan silib urang geus ngarorocet pitroh ieu. Pima’naeunana ajen urang ngan ukur tepi ka sato. Kadituna geus pasti kana kaduhungna. Kena ku basa: Napsu anu matak kaduhung awak anu katempuhan. Bati ngaheruk nyengcerikan lalaratan laku anu geus kaliwat. Kangaranan kaduhung tara ieuh tiheula.

Kalolobaan manusa Eta mah geus kitu nya meureun dina enas-enas namah kalolobaan manusa justru leuwih milih jalan mikung anu brasna jadi sato tea. Luewih loba anu ngawula ka napsu tinimbang babakti ka Pangeran.

Conto gampang namah apan teu sirikna kudu mayar mun seg asup ka diskotik mah, tapi tetep jamaahna tara ieuh lowong. Unggal peting pasedeuk-sedeuk. Lebah ka masigit, sok sanajan gratis da tara ieuh pinuh. Sok komo di kota mah dua jajar teh geus kaasup loba. Eta oge magrib jeung Isya. Palebah subuh lohor jeung asar untung mun aya sajajar oge. Mun hiji masjid ngayakeun pangajinan bulanan atawa mingguan da jamaah na teh eta-eta keneh bari bisa diitung. Eta oge lolobana anu parantos cuet kahareup. Palebah dangdut manggung, jalma noyeg pasedek-sedek malah mindeng ka bejakeun aya anu tepi ka perlyana ka ideuk bakating ku pinuh. Usum mengbal kitu, di stadion sakitu metetna sok sanajan kudu ngusiwel ngalurkeun duit keur karcis. Mun aya mengbal piala dunya atawa piala eropa, urang apan maksakeun hudang lamun perlu memehna bebekelan heula ngarah henteu tunduh. Pas palebah hudang kudu tahajud, beratna teu katulungan malah loloba namah tibra parat kahudangeun the pedah panon poe geus asup kana liang jandela.

Pantesan ceunah upami kapungkur kanjeng Rosul dugi kana kacindeukan. Saurna: narakah mah dipageran tehkunu matak uruy. Sabalikna pageur sawarga mah matak senggah.

Ceuk hiji ustad tea mah mun urang pirajeunan naluntik, di Indoensia ieu mah jigana loba keneh anu tara solat na tibatan anu solatna. Tinu sok solat sabaraha persen anu tepat waktuna. Tuluy sabaraha persen anu bener bacaana. Sabaraha persen deui anu solatna husu’ lillahi ta’ala.

Pertanyaana dituluykeun sabaraha persen deui anu tapak lacak solat ieu ngabukti dina talajak sapopoena. Apan lain saur Mantena pancen inti tina solat teh nalika urang bisa ngecagkeun lacut jeung mungkar tina diri jeung lingkungan urang.

Pantesan atuh upami saratus opat puluh taun kapengker Nabi parantos netenggeran rehna jihad anu pangrohakana lain lantaran urang mampu ngayonan musuh, tapi nalika urang bisa meruhkeun hawa napsu (mujahadatun napsi).

Ilang bara musuh pisikna mah ngan kalan-kalan jeung moal salilana, tapi kangaranan hawa napsu anu aya dina diri ku urang disingharepan sapopoe. Dina kanyataana bangsa urang we apan geus sukses ngusir kaom penjajah, tapi palebah ngusir hawapsu urang mimindengnamah keok.

Mun hawa napsu geus ngadalikeun (lain dikadalikeun) nya atuh beh dituna mah samimawon urang dijajah-jajah keneh. Baheula dijajah ku walanda jeung Jepang kiwari dijajah ku napsu sorangan. Baheula anu ngagiwing rempah-rempah teh batur, kiwari mah anu ngalakukeun illegal logging tepi ka leuweung jadi bulester bangsa sorangan. Mun taun opat lima katukang bangsa urang ngumawula jadi romusa atawa rodi, kiwari teu saetik dulur urang digajih sahandapeun UMR atawa muru jadi pembantu ka wewengkon Arab bari ku pamarentah sorangan jarang ditolih kaayanana dan butuhna ge ngan ukur kesangna wungkul (devisa). Nya naon deui atuh ari lain hawa napsu mah mun seug korupsi meh jadi pacabakan parat ti hilir tepi ka girang, taya nu kasingsal  ti mimiti departemen sekuler tepi ka departemen anu sapopoena ngokolakeun atikan jeung agama. Tepi ka di urang mah apan aya anekdot anu matak nyelekit: Ceunah mun di Amerika Latin korupsi teh dilakukeun di kolong meja, di Cina di luhureun meja di urang mah digiwing jeung meja-mejana. Naudubullah.

Pantesan atuh upami hiji ulama kantos sasauran rehna ceunah mun seg urang arasup sawarga asupna teh lain lantaran amal-amalna teuing tapi satemenna gumantung kana berehana  Mantena. Kacapangan pisan dina pupujian Abu Nawas anu biasa dihaleuangkeun wanci magrib bari nungguan imam: ilahilastu lil fardausi ahla wa la aqwa ala naril jahimi. Fa habli taubatan wagfir dzunubi fa innaka ghofiru dzanbil adzimi. Hartina: Duh pangeran abdi kaula sanes ahli surga, tapi henteu kiat ari kedah lebet naraka mah. Jalaran kitu tampi taubat abdi jeung neda dihapunten samudaya kalepatan abdi saestuna Anjeun teh Dat Pangampura dosa.

Pancakakina jeung manusa Geus tangtu ngawula ka Pangeran anu hakekatna sipatna pitri ieu, lain boga harti urang teu menang campur baur jeung manusa, tapi justru ngawula ka Pangeran oge kudu dibuktikeun ku sikep-sikep diri anu salilana mikaheman ka manusa jeung alam.

Keur jalma anu salilana ngawula ka Pangeran, manusa jeung alam dijadikan wasilah dina raraga ibadah ka Mantena. Apan sanes mipir bukit palasari, tanjakan margacinta teh disurahan ku Hassan Mustopa mah nyaeta: apik ka ati nyaah ka tanaga, udar cangreud tina beuheung, tina cangreud loba biheung. Jeung sasama silih papatahan silih pikaheman. Nu matak sok pondok jodo panjang duriat, jodo menang jodo, jadi opat modalna kasukaan, jadi kalimat.***[ASEP SALAHUDIN, Pengasuh Kolom Kesundaan Sunan Gunung Djati yang terbit setiap hari Kamis]