Mohon tunggu...
Putu Mahatma Satria Wibawa
Putu Mahatma Satria Wibawa Mohon Tunggu... Pelajar Sekolah - Siswa SMAN 1 Denpasar

Seorang pemuda yang tengah mencari jati diri; Mencintai Geografi dan Antropologi Kebudayaan Manusia; Penulis amatiran

Selanjutnya

Tutup

Bahasa

Kasujatian Krama Bali Sayan Rered?

18 April 2024   09:30 Diperbarui: 18 April 2024   09:41 160
+
Laporkan Konten
Laporkan Akun
Kompasiana adalah platform blog. Konten ini menjadi tanggung jawab bloger dan tidak mewakili pandangan redaksi Kompas.
Lihat foto
Dokumentasi Final Lomba Cerdas Cermat Bulan Bahasa Smansa 2024 oleh Smansa Journalist Club


Eda ngaden awak bisa, depang anake ngadanin.

Pinaka pitutur anak lingsir ring Bali sareng pianak lan cucu. Rerama iraga sai nembangin pupuh punika. Mangda iraga ten nyapa kadi aku tekenin dewek. Marasa wikan nenten je luwih. Sakewala ring duur langit kari wenten  langit.

Yening iraga ngaresepang pupuh puniki, wantah iraga sekadi yowana Bali ngerasa yening iraga marasa bisa lan wikan ring pengetahuan, iraga wantah meneng mangda nenten  kabaosang nyapa kadi aku. Nanging, para yowana ring dura Bali, sai ngorahang mangda jatma Bali punika minder. Nenten wanen nyihnayang kawikanan dewek. Wantah asapunika, liu anak ane nyampahin yowana Bali. Sakewala iraga sakadi yowana ring Bali nenten je ngerasa bisa teken pedewekan. Iraga tusing bani antuk ngorahang kawikanan dewek. Setata ngerasa minder teken anak lianan. Yening kene dogen iraga sekadi yowana generasi penerus Bali, sapunapi nasib pianak lan cucun iragane ajak makejang?

Iraga sakadi penonton ring tanah leluhur iraga pedidi. Sekadi kebo mabalih gong, iraga bengong nyingakin anak saking dura Bali miwah manca negara sane dados investor ring tanah Bali. Ngawangun villa, properti, hotel ring tanah leluhur ane sakral utawi tenget lan ngwangun klub malam ring pasisi. Bendega sane ten nyidayang ngalih be ring pasih ulian pasihe sampun kutek lan liu misi luu. Adat Bali sane kaangsapang bilih-bilih basa Bali sane nenten kaucapang ring  krama Baline sarahina-rahina. Alit-alite makasami nu demenan nyingakin video mabasa asing ring youtube nanging ten taen ningehang tembang sekar rare. Engken nasib basa Bali ring era modern puniki?

Kepah kabaos ring Basa Indonesia "Bahasa Jiwa Bangsa."  Keto para yowana Indonesia ring era kemerdekaan maosang. Basa Bali inggih punika jiwa jatma Bali. Yening basa Bali ilang lan keengsapang, macihna ilang punika kasujatiane dados krama Bali.

Akeh basa sane sampun punah ring jagate puniki. Kawantenan puniki sangkaning sayan arang yowanane sane teleb ring basannyane soang-soang, sakadi Basa Latin, basa Ibrani lan basa Inggris klasik. Nanging, pikobet puniki prasida katapasin olih antropolog sane sampun prasida ngajegang basa sane nguni dados basa sane anyar. 

Ring abad 19, pengungsi Yahudi saking Eropa ngungsi ka tanah Palestina. Ring tanah kawitan Yahudi ring Kota Jerusalem, para pengungsi Yahudi ipun nenten prasida mebebaosan saantukan nenten uning lan waged mabasa.

Olih karana punika, kakatus saking antropolog saking Lithuania, Eliezer Ben-Yehuda pinaka nulis buku sane mamurda Complete Dictionary of Ancient and Modern Hebrew sane katerbitang ring Universitas Ibrani, Israel, para sastrawan lan antropolog nguripin basa sane sayan rered. Basa leluhur umat Yahudi ring Yerusalem inggih punika basa Ibrani. Basa Ibrani puniki madue 22 aksara. Nanging basa puniki sampun rered utawi punah ring abad 13 Masehi ulian para umat Yahudi sampun kausir olih Kekaisaran Romawi saking tanah kawitan ipun ke tanah Eropa.

Sasampune umat Yahudi punika sampun mulih ring tanah Jerusalem, para antropolog, dosen lan ilmuwan madue ide antuk nguripin basa sane sampun rered punika. Basa Ibrani kauripan nganggen metode mecampuh lan nyerap saking basa sane lianan, sakadi basa Arab lan basa Yiddish (Wilayah Eropa Kangin).

Mawit saking lelintihan satua indik rereb nyane basa iraga pinaka yowana Bali patut urati mangda basa punika nenten sayan rered. Apang nenten ical kasujatiane dados krama Bali, iraga pinaka yowana Bali patut ngaryanin makudang-kudang utsaha mangda basa lan kasusastraan Bali nenten sayan rered. Apang basa, sastra lan aksara Bali sane sampun kawarisin saking leluhur iraga sareng sami nenten rered.

Manut ring opini titiang, utsaha sederana ngalestariang basa miwah kasusastraan Bali ring era digital puniki minakadi iraga sakadi yowana Bali patut setata ngewacen bacakan minakadi pupuh, satua, gending rare miwah novel Basa Bali.

Majeng ring para rerama sane kantun madue anak alit mayusa tiga ngantos roras taun mangda setata ngicen sastra Bali sekadi nembangin sekar rare miwah ngwacenin satua tantri sadurung anake alit masare.

Para dewan guru ring sekolahan dados ngaryanin acara sakadi Bulan Bahasa Bali, lomba-lomba ngewacen pidarta basa Bali, nulis lan ngewacen lontar, miwah lomba masatua Bali ring sekolahan apang alit-alit lan Yowana Bali satata eling ring basa lan kesusastraan Bali sane lengit tur ngelangunin.

Saking opini titiang ring ajeng, titiang madue kesimpulan, inggih punika basa Bali sakadi jiwa kasujatian jatma Bali punika patut kalastariang ring soang-soang padewekan. Yening tusing iraga sane ngalestariang basa lan kasusastraan Bali, sira sane ngalestariang?

Apang tusing basa Bali sayan rered ring perkembangan zaman. Mangda basa Bali tusing punah. Apang kasujatian jatma krama Bali setata rahayu lan rahajeng. Jnana Kerthi -- Dharma sadhu Nuraga. Mangda ilmu pengetahuan kebudayaan, basa, aksara lan kasusastraan Bali sane dados penekek kasujatian jatma krama Bali nenten rered lan punah olih perkembangan zaman. []

HALAMAN :
  1. 1
  2. 2
Mohon tunggu...

Lihat Konten Bahasa Selengkapnya
Lihat Bahasa Selengkapnya
Beri Komentar
Berkomentarlah secara bijaksana dan bertanggung jawab. Komentar sepenuhnya menjadi tanggung jawab komentator seperti diatur dalam UU ITE

Belum ada komentar. Jadilah yang pertama untuk memberikan komentar!
LAPORKAN KONTEN
Alasan
Laporkan Konten
Laporkan Akun