Mohon tunggu...
Lutfi Syarifudin
Lutfi Syarifudin Mohon Tunggu... pegawai negeri -

Mihi nomen est Lutfi filius Syarifudin filii Sahak filii Jamal 'Abd El-Latheef. Natus sum in Samarinda die XII mensis Iunii anno MCMLXXXV A.D.. In Sanggau laboro.

Selanjutnya

Tutup

Bahasa

Preposisi dalam Bahasa Banjar ڤرڤسيسي دالم بهاس بنجر

7 Juli 2011   08:37 Diperbarui: 26 Juni 2015   03:52 176
+
Laporkan Konten
Laporkan Akun
Kompasiana adalah platform blog. Konten ini menjadi tanggung jawab bloger dan tidak mewakili pandangan redaksi Kompas.
Lihat foto
Bahasa. Sumber ilustrasi: FREEPIK/Jcstudio

PARIPUSISI

Paripusisi, nang kawa jua disambat kata muka, ialah kata nang diandak di muka kata lain sahingga tawujut parasa. Manurut parigal samantisnya, paripusisi manandai bamacam-macam hubungan arti antara kata di muka paripusisi lawan kata di balakangnya. Manurut parigal sintaksisnya, paripusisi diandak di muka numina, ajiktipa, atawa atparbia sahingga tawujut parasa nang dingarani parasa paripusisiunal. Manurut wujutnya, paripusisi tu ada dua macam yaitu: (1) paripusisi tunggal wan (2) paripusisi majamuk.

1 Paripusisi Tunggal

Paripusisi tunggal ialah paripusisi nang tadiri atas satu kata. Wujut paripusisi tunggal kawa bawujut (1) kata dasar, misalnya di, ka, wan (tu)matan, wan (2) kata baapik, kaya salawas, malalui, wan manurut.

1.1 Paripusisi Tunggal nang Bawujut Kata Dasar

Paripusisi dalam kalumpuk ini hanya tadiri atas satu murpim. Barikut ini adalah paripusisi nang tamasuk kalumpuk ini lawan cuntuh pamakaiannya.

1. Paripusisi di
Pamakaian paripusisi di dalam kaadaan manurut kalimatnya kawa dilihat pada babarapa cuntuh di bawah ini:
(1) Kami balajaran di sakulah saban hari.
(2) Ading balajar mangaji di masigit lawan kakawalannya.
(3) Inya maandak bukunya di dalam lamari.
2. Paripusisi ka
Pamakaian paripusisi ka dalam kaadaan manurut kalimatnya kawa dilihat pada babarapa cuntuh di bawah ini:
(4) Bubuhannya tulakan ka Balikpapan kamarian.
(5) Ulun handak ka Banjarbaru minggu kaina.
(6) Tulung ikam antarakan buku ini ka wadah julak!
3. Paripusisi tumatan
Pamakaian paripusisi tumatan dalam kaadaan manurut kalimatnya kawa dilihat pada babarapa cuntuh di bawah ini:
(7) Wadai ini diulah tumatan galapung.
(8) Kami datangan tumatan wadah kai di Sangkulirang.
(9) Sapatu ini adalah hadiah tumatan nini.
4. Paripusisi gasan
Pamakaian paripusisi gasan dalam kaadaan manurut kalimatnya kawa dilihat pada babarapa cuntuh di bawah ini:
(10) Uma maulahakan baju gasan ading.
(11) Gudang itu sangaja diulah abah gasan manyimpani banda-banda nang kada tapakai lagi.
(12) Gasan siapa wadai nang ikam ulah itu?
5. Paripusisi lawan
Pamakaian paripusisi lawan dalam kaadaan manurut kalimatnya kawa dilihat pada babarapa cuntuh di bawah ini:
(13) Abah lawan uma handak ka wadah kai.
(14) Ading manulis surat lawan pinsil.
(15) Inya datang lawan umanya.
6. Paripusisi hinggan
Pamakaian paripusisi hinggan dalam kaadaan manurut kalimatnya kawa dilihat pada babarapa cuntuh di bawah ini:
(16) Inya bajalan hinggan pasar lawan adingnya.
(17) Kami bajajalanan hinggan kampung subalah.
(18) Bubuhannya balajaran hinggan larut malam.
7. Paripusisi kacawali/sulih
Pamakaian paripusisi di dalam kaadaan manurut kalimatnya kawa dilihat pada babarapa cuntuh di bawah ini:
(19) Bubuhannya babacaan di rumah acil kacawali ikam.
(20) Kacawali rumahnya, saluruh rumah di parumahan ini dicat putih.
(21) Kakanakan bamamainan di lapangan kacawali anak nang bakacamata itu.
8. Paripusisi ulih
Pamakaian paripusisi ulih dalam kaadaan manurut kalimatnya kawa dilihat pada babarapa cuntuh di bawah ini:
(22) Kitap Sabilal Muhtadin ditulis ulih Tuan Guru Muhammad Arsyad Al-Banjari.
(23) Parusahaan pupuk itu handak dirasmiakan ulih Parasidin Suhartu.
(24) Buku palajaran bahasa Banjar ini dikaluarakan ulih Balai Bahasa Banjarmasin.
9. Paripusisi pada
Pamakaian paripusisi pada dalam kaadaan manurut kalimatnya kawa dilihat pada babarapa cuntuh di bawah ini:
(25) Adingnya tabungas pada kakanya.
(26) Buku nang ini tabaik pada nang itu.
(27) Ulahan ikam ini tapanjang sadikit pada ulahan inya.
10. Paripusisi sagan
Pamakaian paripusisi sagan dalam kaadaan manurut kalimatnya kawa dilihat pada babarapa cuntuh di bawah ini:
(28) Uma maulah wadai sagan nini di banua.
(29) Buku ini ditukar abah sagan ikam.
(30) Sagan siapa ikam maulah rumah itu?
11. Paripusisi kaya
Pamakaian paripusisi kaya dalam kaadaan manurut kalimatnya kawa dilihat pada babarapa cuntuh di bawah ini:
(31) Ulun handak baisi harta nang banyak kaya sidin.
(32) Handaklah ikam sakulah kaya inya?
(33) Muha anaknya nang panghalusnya bujur-bujur kaya abahnya.
12. Paripusisi sampai
Pamakaian paripusisi sampai dalam kaadaan manurut kalimatnya kawa dilihat pada babarapa cuntuh di bawah ini:
(34) Inya bajalan sampai pasar.
(35) Acil handak mangaji sampai sapuluh lambar.
(36) Hakunlah ikam bajalan tumatan pasar sampai rumah?

1.2 Paripusisi Tunggal nang Bawujut Kata Baapik

Paripusisi dalam kalumpuk ini diulah malalui panambahan apik pada kata dasar parba, ajiktipa, atawa numina nang barupa parapik, supik, atawa kadua-duanya, misalnya baimbai, manuju, manurut, sakitar, sakuliling, salawas, barataan, samuaan, wan malalui.

2 Paripusisi Gabungan

Paripusisi gabungan tadiri atas (1) dua paripusisi nang batatai wan (2) dua paripusisi nang bakurilasi.

HALAMAN :
  1. 1
  2. 2
  3. 3
Mohon tunggu...

Lihat Konten Bahasa Selengkapnya
Lihat Bahasa Selengkapnya
Beri Komentar
Berkomentarlah secara bijaksana dan bertanggung jawab. Komentar sepenuhnya menjadi tanggung jawab komentator seperti diatur dalam UU ITE

Belum ada komentar. Jadilah yang pertama untuk memberikan komentar!
LAPORKAN KONTEN
Alasan
Laporkan Konten
Laporkan Akun