Nalika Warsa 1864 adeging Candhi Ngawen dipunpanggihaken malih dening pemerintah Walanda, inggih menika NW Hoepermans. Nalika dipunpanggihaken candhi menika, kawontenanipun kapendhem awu vulkanis Gunung Merapi. NW Hoepermans ugi ngandharaken, bilih dipunpanggiken reca Budha ing pethilan candi.
Khasipun Candhi Ngawen saged dipuntingali saking corak arsitektur Hindu-Buddha ingkang tumata kanthi cetha saking wujudipun saha reliefipun. Satunggaling ingkang unik inggih menika wontenipun reca Singa ingkang mapan ing sekawan pojok candhi. Reca singa menika dipunpitadosi gadhah simbolis kangge ngayomi candhi saha pendherek agama Budha.
Candhi Ngawen kaperang dados gangsal inggih menika candhi alit ingkang runtut tumata, saking ler dumugi kidul, sedaya madhep wetan. Candi Ngawen gadhah gapura candhi ingkang kapisah dening awak candhi satemah candhi menika katingal wiyar saha endah. Kawontenan Candi Ngawen dumugi samenika taksih dipunrumat saha dipunjagi. Ananging sejatosipun ugi wonten ewah-ewahan kadosta Candhi Ngawen dipunkupengi wit-witan ingkang dadosaken kawontenan katingal endah saha wonten ngajeng candhi wonten pategalan pasabinan ingkang wiyar saha ketingal ijo royo-royo. Wontenipun ewah-ewahan supados candhi katingal langkung wiyar satemah dadosaken sekeca para wisatawan.
Candhi Ngawen menika minangka salah satunggaling warisan saha cagar budaya ingkang kedah dipunjagi supados lestantun dumugi jaman menapa kemawon. Pranyata dumugi samenika sampun dados wisata sejarah ingkang saged kangge edukasi para wisatawan, mliginipun lare pawiyatan.Â
