"Gunungan ing Kebudayaan Jawa"
"Gunungan" ing budaya Jawa iku salah siji simbol kang nduwe teges kang jero lan ngandhut makna filosofi kang jembar. Gunungan iki biasane digawa nalika ana acara-acara ageng kaya upacara adat, wayang kulit, lan sekaten.
1. Wujud lan Makna Gunungan
Gunungan nduwe wujud kaya gunung lan disimbolake kanthi sawijining piramida. Wujud iki ora mung gegayutan karo gunung fisik, nanging uga gunung spiritual, gunung panguripan, lan panguripan manusia kang tumuju marang Gusti Allah. Gunungan iki uga nyimbolake alam semesta kanthi kabeh isine. Ana unsur satwa, tetuwuhan, lan manungsa ing gunungan iki, kang kabeh mau nuduhake harmoni antarane makhluk urip.
2. Panggunaane ing Wayang Kulit
Ing wayang kulit, gunungan iku dadi tanda wiwitan lan pungkasaning pagelaran. Nalika dhalang miwiti pagelaran, gunungan digawa metu minangka tanda pembuka. Gunungan iki ngandhut filosofi yen kabeh kang ana ing alam semesta iku kagungan wiwitan lan pungkasan. Saklore gunungan iki uga ana unsur-unsur alam kayata wit, kewan, lan makhluk-makhluk liyane kang nuduhake kehidupan ing alam semesta iki.
3. Makna Filosofis lan Religius
Gunungan uga nduwe makna religius lan filosofis kang jero. Ing gunungan ana sawijining gambar pintu kang minangka simbol gerbang tumuju jagad kasunyatan, jagad kang luwih luhur. Makna iki nyengkuyung manungsa supaya tansah eling lan waspada, lan ngupaya marang kesempurnaan urip kanthi manembah marang Sang Pencipta. Pintu ing gunungan uga minangka lambang transisi saka alam fana tumuju alam baka, ngelingake kita supaya urip kanthi bener lan suci.
4. Ritual lan Upacara
Saliyane digunakake ing wayang kulit, gunungan uga asring digawa ing upacara-upacara adat kaya sekaten lan grebeg. Gunungan ing upacara grebeg biasane diwenehake ing masyarakat minangka simbol berkah lan kesejahteraan. Ing sekaten, gunungan digawe saka panganan kaya jadah lan apem, kang bakal dibageake marang rakyat minangka wujud rasa syukur marang Gusti Allah.
5. Kesimpulan
