Dina abad ka-21, budaya Sunda masih jadi keur nu ngarankeun jeung ngarasa bangga masyarakat Jawa Barat sareng Indonesia kaumna. Waktu terus meunang, tapi tradisi jeung tata cara ngagem panginten Sunda masih jadi bagian nu teu tiasa dipisahkeun dina kahirupan kotong.
Dina jaman modrn ieu, tantangan jeung peluang meuncang dina melestarikeun jeung ngembangkeun warisan budaya th. Panginten atanapi tata cara adat Sunda mangrupakeun jaringan nilai, norma, jeung etika nu diturunkeun turun temurun. Ieu kelihatan dina acara-acara adat, saperti upacara perkawinan jeung pamakaman, tapi og dina aktivitas sarengsara, saperti makarna bareng jeung kumpul di ged.
Tapi dina jaman nu makin ngagunakeun gaya hirup modrn, pertanyaan ta mah benerna anu gimana carana nilai-nilai trenggiling Sunda bisa tetep aya jeung nambah? Salah sahiji kunci kberhasilan melestarikeun budaya trenggiling Sunda nyata kamekaran adaptasi. Oge modl ieu kedah diaturan dina nilai-nilai tradisional, tapi masyarakat Sunda kaluarkeun jeung ngintgrasikeun nilai-nilai th dina kahirupan modrn sehari-hari.
Contona upacara perkawinan Sunda mah masih ngarobihkeun upacara adat, tapi tata cara upacara perkawinan bisa diadaptasikeun jeung keperluan jaman, saperti ngagunakeun thnologi pikeun nyiptakeun kondisi komunikasi antar-kulawarga nu jauh. Selain adaptasi, pendidikan oge jadi peran penting dina melestarikan trenggiling Sunda.
Sekolah jeung lembaga pendidikan dina Jawa Barat geus mimitian nyiwalan pelajaran tentang budaya Sunda dina kurikulumna. Ieu make bantosan jeung generasi anu angkat kana jeung ngahargai warisan budaya anu dipundutkeun, jadi mawa ta tambah tiasa ngalindungkeun tradisi the dina waktos nu bakal datang. Tapi masih aya tantangan nu kudu dihadapi, terutama dina konteks globalisasi jeung modernisasi ieu.
Budaya populer tina luar, saperti budaya Barat, bisa jadi ancaman pikeun kelestarian budaya lokal. Ku kitu, penting pikeun masyarakat Sunda tetep waspada kana pentingna melestarikan identitas budayana sendiri. Pikeun ngahadapi tantangan ieu, kerjasama antara pamarntah, masyarakat, jeung sektor swasta oge penting.
Pamarntah bisa nyadiakeun sokongan kebijakan jeung pendanaan pikeun promosi jeung melestarikan budaya Sunda, sementara masyarakat jeung sektor swasta tiasa jadi peran dina ngadamel acara budaya jeung nyadiakeun wadah pikeun ngajajahkeun warisan budaya Sunda kana masyarakat. Ku cara ieu, urang ngawangun tradisi makan trenggiling Sunda tiasa terus kamekaran jeung jadi bagian integral tina jati diri Sunda, oge jadi nilai warisan nu mahal pikeun sagala bangsa Indonesia.
ᮓᮤᮔ ᮃᮘᮓ᮪ ᮊ-|᮲᮱|, ᮘᮥᮓᮚ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ ᮙᮞᮤᮂ ᮏᮓᮤ ᮊᮩᮁ ᮔᮥ ᮍᮛᮔ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮏᮩᮀ ᮍᮛᮞ ᮘᮀᮌ ᮙᮯᮛᮊᮒ᮪ ᮏᮝ ᮘᮛᮒ᮪ ᮞᮛᮨᮀ ᮄᮔ᮪ᮓᮧᮔᮨᮞᮤᮃ ᮊᮅᮙ᮪ᮔ. ᮝᮊ᮪ᮒᮥ ᮒᮨᮛᮥᮞ᮪ ᮙᮩᮔᮀ, ᮒᮕᮤ ᮒᮢᮓᮤᮞᮤ ᮏᮩᮀ ᮒᮒ ᮎᮛ ᮍᮌᮨᮙ᮪ ᮕᮍᮤᮔ᮪ᮒᮨᮔ᮪ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ ᮙᮞᮤᮂ ᮏᮓᮤ ᮘᮌᮤᮃᮔ᮪ ᮔᮥ ᮒᮩ ᮒᮤᮃᮞ ᮓᮤᮕᮤᮞᮂᮊᮩᮔ᮪ ᮓᮤᮔ ᮊᮠᮤᮛᮥᮕᮔ᮪ ᮊᮧᮒᮧᮀ.
ᮓᮤᮔ ᮏᮙᮔ᮪ ᮙᮧᮓᮦᮁᮔ᮪ ᮄᮉ, ᮒᮔ᮪ᮒᮍᮔ᮪ ᮏᮩᮀ ᮕᮨᮜᮥᮃᮀ ᮙᮩᮔ᮪ᮎᮀ ᮓᮤᮔ ᮙᮨᮜᮨᮞ᮪ᮒᮛᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮏᮩᮀ ᮍᮨᮙ᮪ᮘᮀᮊᮩᮔ᮪ ᮝᮛᮤᮞᮔ᮪ ᮘᮥᮓᮚ ᮒᮦᮂ. ᮕᮍᮤᮔ᮪ᮒᮨᮔ᮪ ᮃᮒᮔᮕᮤ ᮒᮒ ᮎᮛ ᮃᮓᮒ᮪ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ ᮙᮍᮢᮥᮕᮊᮩᮔ᮪ ᮏᮛᮤᮍᮔ᮪ ᮔᮤᮜᮄ, ᮔᮧᮁᮙ, ᮏᮩᮀ ᮈᮒᮤᮊ ᮔᮥ ᮓᮤᮒᮥᮛᮥᮔ᮪ᮊᮩᮔ᮪ ᮒᮥᮛᮥᮔ᮪ ᮒᮨᮙᮥᮛᮥᮔ᮪. ᮄᮉ ᮊᮨᮜᮤᮠᮒᮔ᮪ ᮓᮤᮔ ᮃᮎᮛ-ᮃᮎᮛ ᮃᮓᮒ᮪, ᮞᮕᮨᮁᮒᮤ ᮅᮕᮎᮛ ᮕᮨᮁᮊᮝᮤᮔᮔ᮪ ᮏᮩᮀ ᮕᮙᮊᮙᮔ᮪, ᮒᮕᮤ ᮇᮌᮦ ᮓᮤᮔ ᮃᮊ᮪ᮒᮤᮗᮤᮒᮞ᮪ ᮞᮛᮨᮀᮞᮛ, ᮞᮕᮨᮁᮒᮤ ᮙᮊᮁᮔ ᮘᮛᮨᮀ ᮏᮩᮀ ᮊᮥᮙ᮪ᮕᮥᮜ᮪ ᮓᮤ ᮌᮨᮓᮦ.
ᮒᮕᮤ ᮓᮤᮔ ᮏᮙᮔ᮪ ᮔᮥ ᮙᮊᮤᮔ᮪ ᮍᮌᮥᮔᮊᮩᮔ᮪ ᮌᮚ ᮠᮤᮛᮥᮕ᮪ ᮙᮧᮓᮦᮁᮔ᮪, ᮕᮨᮁᮒᮑᮃᮔ᮪ ᮆᮒ ᮙᮂ ᮘᮨᮔᮨᮁᮔ ᮃᮔᮥ ᮌᮤᮙᮔ ᮎᮛᮔ ᮔᮤᮜᮄ-ᮔᮤᮜᮄ ᮒᮢᮨᮀᮌᮤᮜᮤᮀ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ ᮘᮤᮞ ᮒᮨᮒᮨᮕ᮪ ᮃᮚ ᮏᮩᮀ ᮔᮙ᮪ᮘᮂ? ᮞᮜᮂ ᮞᮠᮤᮏᮤ ᮊᮥᮔ᮪ᮎᮤ ᮊᮦᮘᮨᮁᮠᮞᮤᮜᮔ᮪ ᮙᮨᮜᮨᮞ᮪ᮒᮛᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮘᮥᮓᮚ ᮒᮢᮨᮀᮌᮤᮜᮤᮀ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ ᮑᮆᮒ ᮊᮙᮨᮊᮛᮔ᮪ ᮃᮓᮕ᮪ᮒᮞᮤ. ᮇᮌᮨ ᮙᮧᮓᮦᮜ᮪ ᮄᮉ ᮊᮨᮓᮂ ᮓᮤᮃᮒᮥᮛᮔ᮪ ᮓᮤᮔ ᮔᮤᮜᮄ-ᮔᮤᮜᮄ ᮒᮢᮓᮤᮞᮤᮇᮔᮜ᮪, ᮒᮕᮤ ᮙᮯᮛᮊᮒ᮪ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ ᮊᮜᮥᮃᮁᮊᮩᮔ᮪ ᮏᮩᮀ ᮍᮤᮔ᮪ᮒᮦᮌᮢᮞᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮔᮤᮜᮄ-ᮔᮤᮜᮄ ᮒᮦᮂ ᮓᮤᮔ ᮊᮠᮤᮛᮥᮕᮔ᮪ ᮙᮧᮓᮦᮁᮔ᮪ ᮞᮨᮠᮛᮤ-ᮠᮛᮤ.
ᮎᮧᮔ᮪ᮒᮧᮔ ᮅᮕᮎᮛ ᮕᮨᮁᮊᮝᮤᮔᮔ᮪ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ ᮙᮂ ᮙᮞᮤᮂ ᮍᮛᮧᮘᮤᮂᮊᮩᮔ᮪ ᮅᮕᮎᮛ ᮃᮓᮒ᮪, ᮒᮕᮤ ᮒᮒ ᮎᮛ ᮅᮕᮎᮛ ᮕᮨᮁᮊᮝᮤᮔᮔ᮪ ᮘᮤᮞ ᮓᮤᮃᮓᮕ᮪ᮒᮞᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮏᮩᮀ ᮊᮨᮕᮨᮛᮣᮥᮃᮔ᮪ ᮏᮙᮔ᮪, ᮞᮕᮨᮁᮒᮤ ᮍᮌᮥᮔᮊᮩᮔ᮪ ᮒᮦᮂᮔᮧᮜᮧᮌᮤ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮑᮤᮕ᮪ᮒᮊᮩᮔ᮪ ᮊᮧᮔ᮪ᮓᮤᮞᮤ ᮊᮧᮙᮥᮔᮤᮊᮞᮤ ᮃᮔ᮪ᮒᮁ-ᮊᮥᮜᮝᮁᮌ ᮔᮥ ᮏᮅᮂ. ᮞᮨᮜᮄᮔ᮪ ᮃᮓᮕ᮪ᮒᮞᮤ, ᮕᮨᮔ᮪ᮓᮤᮓᮤᮊᮔ᮪ ᮇᮌᮦ ᮏᮓᮤ ᮕᮨᮛᮔ᮪ ᮕᮨᮔ᮪ᮒᮤᮀ ᮓᮤᮔ ᮙᮨᮜᮨᮞ᮪ᮒᮛᮤᮊᮔ᮪ ᮒᮢᮨᮀᮌᮤᮜᮤᮀ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ.
ᮞᮨᮊᮧᮜᮂ ᮏᮩᮀ ᮜᮨᮙ᮪ᮘᮌ ᮕᮨᮔ᮪ᮓᮤᮓᮤᮊᮔ᮪ ᮓᮤᮔ ᮏᮝ ᮘᮛᮒ᮪ ᮌᮩᮞ᮪ ᮙᮤᮙᮤᮒᮤᮃᮔ᮪ ᮑᮤᮝᮜᮔ᮪ ᮕᮨᮜᮏᮛᮔ᮪ ᮒᮨᮔ᮪ᮒᮀ ᮘᮥᮓᮚ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ ᮓᮤᮔ ᮊᮥᮛᮤᮊᮥᮜᮥᮙ᮪ᮔ. ᮄᮉ ᮙᮊᮨ ᮘᮔ᮪ᮒᮧᮞᮔ᮪ ᮏᮩᮀ ᮌᮨᮔᮨᮛᮞᮤ ᮃᮔᮥ ᮃᮀᮊᮒ᮪ ᮊᮔ ᮏᮩᮀ ᮍᮠᮁᮌᮄ ᮝᮛᮤᮞᮔ᮪ ᮘᮥᮓᮚ ᮃᮔᮥ ᮓᮤᮕᮥᮔ᮪ᮓᮥᮒ᮪ᮊᮩᮔ᮪, ᮏᮓᮤ ᮙᮝ ᮆᮒ ᮒᮙ᮪ᮘᮂ ᮒᮤᮃᮞ ᮍᮜᮤᮔ᮪ᮓᮥᮀᮊᮩᮔ᮪ ᮒᮢᮓᮤᮞᮤ ᮒᮦᮂ ᮓᮤᮔ ᮝᮊ᮪ᮒᮧᮞ᮪ ᮔᮥ ᮘᮊᮜ᮪ ᮓᮒᮀ. ᮒᮕᮤ ᮙᮞᮤᮂ ᮃᮚ ᮒᮔ᮪ᮒᮍᮔ᮪ ᮔᮥ ᮊᮥᮓᮥ ᮓᮤᮠᮓᮕᮤ, ᮒᮨᮛᮥᮒᮙ ᮓᮤᮔ ᮊᮧᮔ᮪ᮒᮦᮊ᮪ᮞ᮪ ᮌᮣᮧᮘᮜᮤᮞᮞᮤ ᮏᮩᮀ ᮙᮧᮓᮨᮁᮔᮤᮞᮞᮤ ᮄᮉ.
ᮘᮥᮓᮚ ᮕᮧᮕᮥᮜᮨᮁ ᮒᮤᮔ ᮜᮥᮃᮁ, ᮞᮕᮨᮁᮒᮤ ᮘᮥᮓᮚ ᮘᮛᮒ᮪, ᮘᮤᮞ ᮏᮓᮤ ᮃᮔ᮪ᮎᮙᮔ᮪ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮊᮨᮜᮨᮞ᮪ᮒᮛᮤᮃᮔ᮪ ᮘᮥᮓᮚ ᮜᮧᮊᮜ᮪. ᮊᮥ ᮊᮤᮒᮥ, ᮕᮨᮔ᮪ᮒᮤᮀ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮙᮯᮛᮊᮒ᮪ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ ᮒᮨᮒᮨᮕ᮪ ᮝᮞ᮪ᮕᮓ ᮊᮔ ᮕᮨᮔ᮪ᮒᮤᮀᮔ ᮙᮨᮜᮨᮞ᮪ᮒᮛᮤᮊᮔ᮪ ᮄᮓᮨᮔ᮪ᮒᮤᮒᮞ᮪ ᮘᮥᮓᮚᮔ ᮞᮨᮔ᮪ᮓᮤᮛᮤ. ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮍᮠᮓᮕᮤ ᮒᮔ᮪ᮒᮍᮔ᮪ ᮄᮉ, ᮊᮨᮁᮏᮞᮙ ᮃᮔ᮪ᮒᮛ ᮕᮙᮛᮦᮔ᮪ᮒᮂ, ᮙᮯᮛᮊᮒ᮪, ᮏᮩᮀ ᮞᮨᮊ᮪ᮒᮧᮁ ᮞ᮪ᮝᮞ᮪ᮒ ᮇᮌᮦ ᮕᮨᮔ᮪ᮒᮤᮀ.
ᮕᮙᮛᮦᮔ᮪ᮒᮂ ᮘᮤᮞ ᮑᮓᮤᮃᮊᮩᮔ᮪ ᮞᮧᮊᮧᮍᮔ᮪ ᮊᮨᮘᮤᮏᮊᮔ᮪ ᮏᮩᮀ ᮕᮨᮔ᮪ᮓᮔᮃᮔ᮪ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮕᮢᮧᮙᮧᮞᮤ ᮏᮩᮀ ᮙᮨᮜᮨᮞ᮪ᮒᮛᮤᮊᮔ᮪ ᮘᮥᮓᮚ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ, ᮞᮨᮙᮨᮔ᮪ᮒᮛ ᮙᮯᮛᮊᮒ᮪ ᮏᮩᮀ ᮞᮨᮊ᮪ᮒᮧᮁ ᮞ᮪ᮝᮞ᮪ᮒ ᮒᮤᮃᮞ ᮏᮓᮤ ᮕᮨᮛᮔ᮪ ᮓᮤᮔ ᮍᮓᮙᮨᮜ᮪ ᮃᮎᮛ ᮘᮥᮓᮚ ᮏᮩᮀ ᮑᮓᮤᮃᮊᮩᮔ᮪ ᮝᮓᮂ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮍᮏᮏᮂᮊᮩᮔ᮪ ᮝᮛᮤᮞᮔ᮪ ᮘᮥᮓᮚ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ ᮊᮔ ᮙᮯᮛᮊᮒ᮪. ᮊᮥ ᮎᮛ ᮄᮉ, ᮅᮛᮀ ᮍᮝᮍᮥᮔ᮪ ᮒᮢᮓᮤᮞᮤ ᮙᮊᮔ᮪ ᮒᮢᮨᮀᮌᮤᮜᮤᮀ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ ᮒᮤᮃᮞ ᮒᮨᮛᮥᮞ᮪ ᮊᮙᮨᮊᮛᮔ᮪ ᮏᮩᮀ ᮏᮓᮤ ᮘᮌᮤᮃᮔ᮪ ᮄᮔ᮪ᮒᮨᮌᮢᮜ᮪ ᮒᮤᮔ ᮏᮒᮤ ᮓᮤᮛᮤ ᮞᮥᮔ᮪ᮓ, ᮇᮌᮦ ᮏᮓᮤ ᮔᮤᮜᮄ ᮝᮛᮤᮞᮔ᮪ ᮔᮥ ᮙᮠᮜ᮪ ᮕᮤᮊᮩᮔ᮪ ᮞᮌᮜ ᮘᮀᮞ ᮄᮔ᮪ᮓᮧᮔᮨᮞᮤᮃ.